افزایش سرمایه چیست؟ و تأثیر آن بر قیمت سهام شرکت‌ ها

افزایش سرمایه یکی از روش هایی می باشد، که در بین خبرهای مرتبط با بازار سهام به وفور دیده می‌ شود. شرکت‌ های مختلف برای این که بتوانند به هدف های مختلفی اعم از تداوم، رشد و توسعه فعالیت‌ ها، حضور بیشتر در بازار های داخلی و خارجی و دلایل دیگر احتیاج به تأمین منابع مالی مختلفی دارند. برای این که بتوانند هزینه های مالی شرکت خود را تأمین کنند، روش‌ های مختلفی وجود دارد، که از بین آن ها می توان به افزایش سرمایه، دریافت تسهیلات بانکی و انتشار اوراق بدهی اشاره کرد. از بین روش های گفته شده دریافت تسهیلات بانکی و انتشار اوراق بدهی، مبتنی بر استقراض هستند، یعنی شرکت‌ ها جهت استفاده از این روش‌ها مجبور هستند، که زیر بار بدهی و پرداخت بهره بروند. با توجه به لزوم پرداخت بهره در صورت استقراض، استفاده از روش هایی مثل افزایش سرمایه که از طریق بازار سهام انجام می‌ شود، هزینه‌ های بنگاه را به شکل چشمگیری می‌ دهد. به صورت کلی در این مطلب قصد داریم، تا با مفهوم افزایش سرمایه، انواع، تأثیر افزایش سرمایه بر قیمت سهام و... آشنا شویم. با ما همراه باشید.

افزایش سرمایه چیست؟ و چه تأثیری بر قیمت سهام شرکت‌ها دارد؟

یکی از روش هایی که شرکت‌ ها جهت رفع نیازهای خود به تأمین مالی انجام می‌ دهند، افزایش سرمایه می باشد. می دانید که هر شرکتی در هنگام ثبت دارای سرمایه ی اولیه می باشند، که تمام آن توسط سهامداران فراهم شده است. زمانی که یک شرکت جهت توسعه ی فعالیت‌ های خود به سرمایه ی بیشتری نیاز دارند، باید یکی از روش‌ های موجود برای تأمین مالی را استفاده کند. افزایش سرمایه بهترین روش جهت انجام این کار است.

فرآیند افزایش سرمایه

بعد از تصمیم هیئت مدیره شرکت مبنی برای افزایش سرمایه لازم می باشد، که مدارک و مستندات مورد نیاز تهیه و به سازمان بورس و اوراق بهادار ارسال شود. در صورت تأیید سازمان بورس هیئت مدیره باید جهت تصویب افزایش سرمایه با برگزاری مجمع عمومی فوق‌ العاده از سهامداران نظر خواهی کند. پس حداقل 10 روز قبل از برگزاری نسبت به انتشار آگهی دعوت به مجمع عمومی فوق‌ العاده در سامانه کدال اقدام می‌ کند. مطابق همه مجامع دو روز کاری قبل از برگزاری نماد سهم در بازار متوقف می‌ شود. همچنین بعد از برگزاری گزارش تصمیمات مجمع عمومی فوق‌ العاده در سامانه کدال قرار می‌ گیرد. گفتنی است، که افزایش سرمایه تنها شامل حال افرادی می‌ شود، که در روز برگزاری مجمع جزء سهامداران شرکت باشند.

انواع افزایش سرمایه و تاثیر بر قیمت سهام

افزایش سرمایه در بورس به 4 روش مختلف انجام می‌ شود.

• از محل سود انباشته
• از محل تجدید ارزیابی دارایی ها
• از محل حق تقدم
• از محل صرف سهام

افزایش سرمایه به روش صرف سهام به این صورت می باشد، که شرکت سهام خود را با قیمتی بالاتر از ارزش اسمی در بازار به فروش می‌ رساند. برای این که بتوانید این موضوع را درک کنید، تصور کنید، که یک شرکت سهام خود را که ارزش اسمی آن 100 تومان می باشد، در بازار به قیمت 250 تومان بفروش برساند. وجود این اختلاف قیمت 150 تومانی میان ارزش اسمی و ارزش بازار سهم نشان‌ دهنده ی صرف سهام می باشد. در این روش درآمدی که از فروش سهام بدست می آید، به دو بخش تقسیم می‌ شود. آن بخشی که معادل ارزش فروش سهم به قیمت اسمی می باشد، به دارایی‌ های شرکت اضافه می‌ شود، و بخشی که از صرف سهام بدست آمده، می‌ تواند صرف یکی از موارد زیر شود. 

• به حساب اندوخته‌ های شرکت اضافه شود.

منظور از حساب اندوخته یکی از زیر مجموعه‌ های حساب حقوق صاحبان سهام در ترازنامه می باشد.

• به صورت سود نقدی بین سهام داران کنونی تقسیم شود.

این روش در ایران انجام نمی‌ شود.

• به صورت سهام جایزه میان سهامداران کنونی تقسیم شود.

افزایش سرمایه از محل صرف سهام به دو روش با استفاده از حق تقدم و با سلب حق تقدم صورت می‌ گیرد.

تاثیر افزایش سرمایه بر قیمت سهم

بعد از این که سرمایه شرکت افزایش یافت، قیمت سهام کاهش پیدا می کند. ولی سهامدار در معادلات ریاضی و قیمت تئوریک سود یا ضرر نمی‌ کند. یعنی اگر قبل از افزایش سرمایه ارزش کلی سهام ما 2 میلیون تومان باشد، بعد از افزایش سرمایه هم ارزش کلی سهام ما 2 میلیون خواهد بود. 

نکته: آن چیزی که سود یا زیان ما را در این روش نشان خواهد داد، قیمت بازگشایی سهام بعد از افزایش سرمایه می باشد.

• اگر بعد از افزایش سرمایه، قیمت سهام بیشتر از قیمت بدست آمده، بعد از افزایش سرمایه باشد، سود کرده‌ ایم.
• اگر بعد از افزایش سرمایه، قیمت سهام کمتر از قیمت بدست آمده، بعد از افزایش سرمایه باشد، ضرر کرده‌ ایم.
• اگر بعد از افزایش سرمایه سهام دقیقا در همان قیمتی که به دست آورده‌ ایم، باز شود، هیچ سود یا ضرری نداشته‌ ایم.

نکاتی از افزایش سرمایه به روش صرف سهام

• در این روش، منابع مالی قابل توجهی وارد شرکت خواهد شد.
• شرکت بدون استقراض و در نتیجه الزام به پرداخت بهره منابع مالی مورد نیاز را تاْمین می‌ کند. 
• امکان ورود سهامداران جدید به شرکت
• در افزایش سرمایه به این روش با فروش سهم درصد مالکیت سهامداران کنونی کاهش پیدا خواهد کرد.

مزایا و معایب افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی دارایی‌ ها

افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی دارایی‌ ها باعث نزدیک شدن اطلاعات منتشره در صورت‌ های مالی به واقعیت می‌ شود. همچنین این نوع افزایش سرمایه منجر به افزایش اعتبار شرکت جهت دریافت تسهیلات بانکی نیز می‌ شود. ولی با این حال به رغم مزیت‌ های یاد شده، با توجه به این که در این روش هزینه دارایی‌ های استهلاک‌ پذیر و میزان مالیاتی که شرکت باید بپردازد، افزایش می‌ یابد، روشی نیست، که چندان مورد علاقه شرکت‌ ها باشد. البته باید در نظر داشته باشید، افزایش سرمایه شرکت از محل تجدید ارزیابی دارایی‌ ها به علت عملکرد مطلوب آن شرکت نبوده، و صرفاً نتیجه تورم موجود در اقتصاد است.

نکات افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی دارایی‌ ها 

• نقدینگی جدیدی به شرکت وارد نخواهد شد.
• درصد مالکیت سهامداران تغییر نمی‌ کند، چون سهامی که به هر فرد تعلق می‌ گیرد، متناسب با درصد مالکیت فرد و میزان افزایش سرمایه می باشد.
• فرد جدیدی از طریق روش تجدید ارزیابی به لیست سهامداران شرکت اضافه نمی‌ شود.
• ارزش دارایی سهامداران ثابت می‌ ماند. این ثبات از طریق افزایش تعداد سهام و کاهش قیمت دارایی سهامداران است.

افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی دارایی‌ ها

در حسابداری ارزش دارایی‌ ها به قیمت خرید ثبت می‌ شود. با توجه به تورم و افزایش ارزش دارایی‌ هایی مثل زمین، ساختمان و تجهیزات با گذشت زمان شرکت‌ ها می‌ توانند هر چند سال یک بار ارزش دارایی‌ های خود را به روز کنند. معادل مبلغ اضافه شده، به دارایی‌ ها، به ستون سرمایه در ترازنامه اضافه می‌ شود. جهت درک ارتباطی که بین دارایی‌ های ثابت و حساب سرمایه شرکت باید با مفهوم معادله حسابداری آشنا شویم. بر طبق این معادله باید دارای های آن شرکت با حاصل جمع حساب سرمایه و بدهی‌ های شرکت برابر باشد. بنابراین هنگامی که با قیمت‌ گذاری مجدد دارایی‌ های ثابت مبلغی به مجموع دارایی‌ ها اضافه می‌ شود، باید همین مبلغ به بخش سرمایه نیز افزوده شود، تا معادله ی اصلی حسابداری برقرار بماند. بر طبق ماده 141 قانون تجارت اگر زیان انباشته شرکتی به اندازه حداقل نیمی از سرمایه ثبت شده، آن باشد، می‌ تواند با استفاده از روش تجدید ارزیابی دارایی‌ ها افزایش سرمایه دهد.

افزایش سرمایه از محل آورده نقدی و مطالبات حال شده سهامداران

افزایش سرمایه از محل آورده نقدی به عنوان یکی از بهترین روش‌ های افزایش سرمایه می باشد. این روش از آن رو برای شرکت‌ ها مفید می باشد، که بر عکس دو روش قبلی باعث ورود نقدینگی به شرکت می‌ شود. جهت آشنایی با این روش لازم است، که ابتدا با مفهومی مثل حق‌ تقدم خرید سهام آشنا شویم. شرکت‌ هایی که می خواهند، قصد افزایش سرمایه از محل آورده نقدی داشته باشند، در مجمع عمومی فوق‌ العاده به سهامداران خود حق‌ تقدم خرید سهام می‌ دهند. منظور از حق‌ تقدم این است، که سهامداران در هنگام مجمع در مقایسه با سایرین برای خرید سهام شرکت مقدم‌ تر می باشند. اگر سهامداران تمایل داشته باشند، که این حق استفاده کنند، می‌ توانند با پرداخت ارزش اسمی یعنی 1000 ریال به ازای هر سهم آن میزان از حق‌ تقدم را به دارایی خود اضافه کنند. مبلغی که هر سهامدار باید پرداخت کند، متناسب با تعداد حق‌ تقدمی می باشد، که در مجمع به وی تعلق گرفته است. توجه داشته باشید، که حق‌ تقدم سهام به مدت 60 روز برای دارندگان آن، قابل استفاده می باشد، و سهامداران می‌ توانند از دو روش پرداخت ارزش اسمی سهم یا فروش حق تقدم را استفاده کنند.

افزایش سرمایه از محل سود انباشته

از لحاظ قانونی شرکت ها وظیفه دارند، که هر ساله قسمتی از سود خود را به جای تقسیم بین سهامداران در حساب اندوخته نگه داری کنند. اگر میزان سود ذخیره شده، در این حساب به حد معین و چشمگیری برسد، شرکت می‌ تواند از محل این سود، افزایش سرمایه دهد. به سهام جدیدی که در نتیجه ی افزایش سرمایه از محل سود انباشته به پرتفوی سهامداران اضافه می‌شود، اصطلاحاً سهام جایزه می‌ گویند. تعداد سهام جایزه‌ ای که به هر سهامدار تعلق می‌ گیرد، با توجه به تعداد سهام او و درصد افزایش سرمایه مشخص می‌ شود. در نظر داشته باشید، که افزایش سرمایه به‌ صورت تئوریک منجر به تغییر در ارزش شرکت و ثروت سهامدار نمی‌ شود. پس لازم می باشد، بعد از افزایش سرمایه قیمت سهام به همان نسبت کاهش یابد، تا افزایش تعداد سهام سهامداران تغییری در میزان دارایی آن‌ ها ایجاد نکند.

استفاده از این روش افزایش سرمایه باعث سرعت گرفتن فرایند توسعه می‌ شود. همچنین برعکس روش‌ هایی که نیازمند آورده نقدی از سوی سهامداران می باشد، در این روش نیازی نیست، که سهامداران مبلغی بابت مالکیت سهام پرداخت کنند، و سهام جایزه به صورت خودکار به همه سهامداران تعلق می‌گیرد. اگر چه باید درنظر داشته باشید، که با استفاده از این روش هیچ نقدینگی جدیدی نیز وارد شرکت نمی‌ شود.

نرم افزار محاسبه افزایش سرمایه

جهت محاسبه ی افزایش سرمایه می توانید بر روی لینک زیر کلیک کنید.

https://bourse-land.ir/1399/07/22/calculator/

محاسبه درصد افزایش سرمایه

فرمول محاسبه ی قیمت سهم بعد از افزایش سرمایه از محل سود انباشته، و تجدید ارزیابی دارایی­ ها به صورت زیر می باشد.

برای درک بهتر این موضوع و نحوه ی محاسبه درصد افزایش سرمایه فرض کنید، که قیمت هر سهم شرکت A در بازار بورس تهران 4,000 ریال می باشد، و این شرکت از محل سود انباشته 60% افزایش سرمایه می دهد. بر طبق فرمول بالا قیمت هر سهم جدید پس از افزایش سرمایه به صورت زیر محاسبه می شود.

همان طور که مشاهده می‌ کنید، هر چقدر که سرمایه افزایش پیدا کند، قیمت هر سهم کاهش می یابد، ولی از سمت دیگر به میزان درصد افزایش سرمایه به تعداد سهام هر سرمایه گذاری نیز اضافه خواهد شد. در مثال ذکر شده، اگر فردی قبل از افزایش سرمایه 1,000 سهم 4,000 ریالی این شرکت را داشته باشد، الان با افزایش 60 درصدی سرمایه شرکت تعداد سهام وی نیز 60 درصد افزایش پیدا خواهد کرد، و دارای 1,600 سهم 2,500 ریالی خواهد بود، در واقع آن 600 سهام جدید سهام جایزه او خواهد بود. جهت درک بهتر این موضوع برای شما یک مثال را طراحی کرده ایم، تا بهتر آشنا شوید.

طبق اعلامیه ای از سمت بانک دی جهت صدور مجوز افزایش سرمایه در تاریخ 8 آذر سال 94 که در سایت کدال درج شده است، این بانک مجاز به افزایش سرمایه 28% از محل سود انباشته می باشد.

(قرار بر این است، سرمایه بانک از 5,000,000,000,000 ریال به 6,400,000,000,000 ریال افزایش یابد.)

با توجه به این که قیمت پایانی سهم در آخرین روز معاملاتی قبل از مجمع افزایش سرمایه آن 1,515 ریال می باشد، قیمت تئوریک سهم را برای روز بازگشایی محاسبه می کنیم.

همان طور که مشاهده می‌ کنید قیمت تئوریک سهم 1,183 ریال خواهد می باشد، که ممکن می باشد، در روز بازگشایی بر اثر عرضه و تقاضا بالاتر از این قیمت باز شود، در این صورت دارندگان سهم سود خواهند کرد. البته این احتمال دارد، که قیمت بازگشایی کمتر از قیمت تئوریک باشد، و دارنده سهم با زیان رو به رو شود. افرادی که سهام دارند، با افزایش سرمایه شرکت افزایش 28% در تعداد سهام خود خواهند داشت. یعنی زمانی که شخص قبلا 100 سهم بانک دی را داشته باشد، با افزایش 28% سهم دارای 128 سهم خواهد شد.

افزایش سرمایه از محل آورده نقدی سهامداران و مطالبات حال شده

حالا زمانی که افزایش سرمایه از محل آورده نقدی سهامداران و مطالبات حال شده، آنان باشد، فرمول تغییر خواهد کرد. در این روش جهت محاسبه ی قیمت تئوریک هر سهم بعد از افزایش سرمایه، از فرمول زیر استفاده می شود.

در چند مثال افزایش سرمایه هایی که همگی از محل آورده نقدی سهامداران و مطالبات آن هاست، و فرض بر این می باشد، که سهامداران فعلی حق استفاده از حق تقدم را برای خود محفوظ داشته اند، مورد محاسبه قرار می گیرد.

فرض کنید قیمت هر سهم شرکت B در بازار بورس تهران 6,000 ریال می باشد، و این شرکت از محل مطالبات و آورده نقدی 200 درصد افزایش سرمایه می‌ دهد، و به ازای هر سهم جدید 6,000 ریال از سهامداران مطالبه می‌ کند. قیمت هر سهم جدید و همچنین قیمت حق تقدم این سهم به صورت زیر خواهد بود.

همان طور که دیدید، قیمت جدید سهم پس از افزایش سرمایه تغییری نخواهد کرد، چون مبلغی که شرکت برای هر سهم مطالبه کرده است، دقیقا همان قیمت بازار است. در اینجا شرکت بابت هر سهم اصطلاحا 5,000 ریال صرف سهام و 1,000 ریال بابت ارزش اسمی سهام را از سهامداران دریافت کرده است.

حالا فرض کنید، قیمت هر سهم شرکت C در بازار بورس تهران 6,000 ریال باشد، و این شرکت از محل مطالبات و آورده نقدی 150% افزایش سرمایه می‌ دهد، و به ازای هر سهم جدید 3,000 ریال از سهامداران مطالبه می‌ کند، که در حقیقت 1,000 ریال قیمت اسمی هر سهم و 2,000 ریال به عنوان صرف سهام خواهد بود. قیمت هر سهم جدید و همچنین قیمت حق تقدم این سهم به صورت زیر خواهد بود.

همان طور که در قسمت قبلی به آن اشاره کردیم، بابت هر سهم 2,000 ریال صرف سهام و 1,000 ریال بابت ارزش اسمی سهام از سهامداران دریافت کرده است. در این مثال سهامداران قبلی که ارزش هر سهم آن‌ها 6,000 ریال می باشد، در حال حاضر به ازای هر سهم مجاز به استفاده از 1.5 سهم حق تقدم خواهد بود، و در واقع ارزش دارایی آنان تغییری نکرده‌ است، چون ارزش 1.5 سهم حق تقدم معادل (1,200*1.5)=1,800 ریال و ارزش سهم جدیدش معادل 4,200 ریال خواهد بود، که به لحاظ ارزش برابر با همان 6,000 ریال قبل است.

با وجود این شرایط سهامداران می توانند مبلغ تعیین شده، از سوی شرکت را پرداخت نمایند، و حق تقدم خود را که در آینده تبدیل به سهم خواهد شد، دریافت کنند، و یا حق تقدم خود را در زمان تعیین شده بفروشند.

سوالات متداول افزایش سرمایه

• ثبت افزایش سرمایه چقدر هزینه دارد؟

افزایش سرمایه شرکت دو هزینه ای دارد، یکی هزینه ها مربوط به ثبت تغییرات شرکت در قالب یک صورت جلسه که از 600 هزار تومان می باشد، و بخش دوم هم مالیات تمبر سرمایه می باشد، که با توجه به میزان افزایش مشخص می گردد.

• افزایش سرمایه چقدر زمان بر می باشد؟

همه ی صورت جسلات تغییرات بین 10 الی 15 روز کاری تا درج آگهی در روزنامه رسمی می باشد.

• افزایش سرمایه شرکت از چند طریق امکان پذیر می باشد؟

افزایش سرمایه شرکت از طریق افزایش مبلغ اسمی سهام امکان پذیر می باشد.

مبلغ اسمی را به صورت نقدی می توان پرداخت کرد.

تبدیل و تغییر اوراق قرضه به سهام

مطالبات و پرداخت های نقدی که توسط اشخاص حقیقی و حقوقی به شرکت وارد شده، به سهام تبدیل شود.

انتقال سود تقسیم نشده، و عواید حاصل از آن با اضافه کردن ارزش های جدیدی که سهام بدست آورده است.

• برای افزایش سرمایه چه صورت جلسه ای لازم است؟

افزایش سرمایه شرکت فقط در اختیار مجمع فوق العاده سهامداران می باشد، یعنی صورت جلسه مجمع عمومی به صورت فوق العاده. مجمع فوق العاده سهامداران با گرد هم آمدن بیش از نیمی از سهامدارن دارای حق رای رسمیت می ­یابد. ولی چنان چه تعداد شرکت کنندگان در مجمع به این حد نرسد، در دور دوم تشکیل مجمع، حضور بیش از یک سوم سهامدارن دارای حق رای کفایت می­ کند. یک تصمیم در صورتی تصویب می­ شود، که بیش از دو سوم سهامداران به آن رای مثبت بدهند.