نخل شامادورا برای اولین بار در مرکز قاره آمریکا یافت شد، و به خاطر تطابقش با شرایط نور کم تحمل در برابر دماهای پایین و رشد دسته ای برگ های ظریف و زیبایش توانسته در بین مردم محبوبیت زیادی داشته باشد. بسیاری از نخل های شامادور خیلی رشد نمی کنند، و بعضی از گونه های آن ها جثه ی بسیار کوچکی دارد، به همین خاطر می توانید تصمیم بگیرید، که آن را در دیش گاردن بکارید، و یا گلدان. اگر به پرورش این گیاه زیبا علاقمند شده اید، با ما همراه باشید، تا شما را با نحوه ی پرورش و نگهداری از نخل شامادورا در خانه شما را آشنا کنیم.
معرفی گیاه شناسی نخل شامادورا
نخل شامادورا دارای گونه های زیاد و ظاهر ظریف، باریک و کوچکی می باشد، که برگ های آن سبز تیره و دارای ساقه هایی با رنگ روشن می باشد، و رشد آن کم است. این گیاه شباهت زیادی به درخت خرما دارد، و به خاطر تحمل سایه و نیاز نوری کم، گیاهی مناسب برای نگهداری داخل آپارتمان می باشد.
این نخل جزو گیاهان به عنوان یکی از گیاهان دوپایه می باشد. منظور از دوپایه بودن این است، که گل های ماده و گل های نر بر روی دو گیاه جداگانه قرار دارند، و شکل می گیرند و در صورت مساعد بودن شرایط محیطی زمان شکل گیری گل های آن آخر فصل تابستان، اوایل پاییز می باشد. زمانی که این گیاه میوه بدهد، میوه های آن رنگش قرمز و نارنجی رنگ می باشد، و میوه ها و گل های این گیاه در گواتمالا و السالوادور به عنوان غذایی لذیذ و در سالاد استفاده می شود.
سلامت ریه ها با نگهداری از نخل شامادورا در خانه
-
نور
این نخل ها جزو نخل هایی آدابته به نور کم شناخته شده اند، ولی توجه داشته باشید، که جزو آن دسته از گیاهانی که اصلا به نور احتیاج ندارند، نیستند. اگر می خواهید شامادوراتان بهترین رشدش را داشته باشد، آن را در محیطی روشن با نور فیلتر شده قرار دهید. بهترین مکان قرار دادن این نخل در جلوی پنجره شمالی می باشد.
-
آبیاری
نخل شامادورا از آبیاری بیش از حد خوشش نمی آید، و دوست ندارد، برای مدت طولانی خیس بماند. مراقب باشید که گیاه در زیر گلدانی پر از آب باقی نماند. خاک شامادورا باید در بین دو آبیاری تقریباً خشک شود، و بعد آبیاری مجدد انجام گیرید. البته می توانید گیاه را بیشتر از این مقدار هم آبیاری کنید، ولی همواره در نظر داشته باشید، آبیاری کم بهتر از آبیاری بیش از حد است.
-
خاک
هر خاک گلدان با کیفیتی برای پرورش شامادوراتان مناسب می باشد، فقط مراقب باشید خاک گیاه را قبل از تجزیه شدن، عوض کنید.
-
کود مخصوص شامادورا
گیاه را در طول فصل رشد یک یا دو بار با کود های مایع ضعیفی که حاوی همه ی عناصر مورد نیاز گیاه می باشند، کود دهی کنید. کود دهی را در فصل زمستان قطع کنید. توجه داشته باشید، که این گیاهان به تغذیه زیادی احتیاج ندارد.
-
تکثیر نخل شامادورا
این نخل را می توانید از طریق تقسیم بوته تکثیر کرد. برای انجام این کار را انجام دهید، صورت که هر بوته را به دو یا چند گیاه جدا تقسیم کرد، و هر کدام را در گلدانی جداگانه کاشت. همچنین می توان پاجوش های نزدیک به گیاه مادری را هنگامی که پاجوش ها حدود 20 سانتی متر ارتفاع داشتند، جدا کرد. برای جدا کردن پاجوش گیاه مادری را از گلدان در آورید، و با وسیله ای تیز ناحیه اتصال را قطع کنید، و آن ها را در گلدانی که میزان شن بیشتری از مخلوط گیاه مادری دارد، بکارید.
پس از انتقال به گلدان جدید، پاجوش را آب بدهید، و اجازه ندهید، که بین دو آبیاری سطح خاک بیشتر از 5 سانتی متر در عمق خشک شود. تکثیر این گیاه به وسیله ی دانه می باشد، تکثیر آن با روش قلمه ساقه و قلمه برگ امکان پذیر نیست. زمانی دوست دارید، گیاه جدید شامادورا داشته باشید، بهتر می باشد، به جای تکثیر گیاه به گل فروشی ها بروید، و شامادورای جدیدی بخرند.
هم چنین تکثیر گیاه شامادورا از طریق کاشت بذر به این صورت می باشد، که می توانید دانه های گیاه را تهیه کنید، سپس این دانه ها را در گلدانی کم عمق با خاک مخصوص جوانه زنی بکارید، و آن ها را نسبتاً مرطوب نگه دارید، تا دانه ها جوانه بزنند، و رشد کنند.
-
هرس کردن نخل شامادورا
زمانی این نخل ها به سن بالایی می رسند، در صورت خشک و چروکیده شدن برگ های قدیمی اش آن ها را توسط قیچی باغبانی جدا کنید، تا گیاه شما زیبا بماند.
-
مشکلات گیاه
زمانی که شرایط رشد این گیاه مناسب باشد، با مشکل یا بیماری خاصی مواجه نمی شوید. ولی آب دهی زیاد بزرگترین دشمن گیاه نخل شامادورا می باشد، که می تواند باعث پوسیدگی ریشه ها و به طبع آن مرگ گیاه شود.
این مشکل در حالت خفیف باعث می شود، تا برگ های گیاه و بدنه آن قهوه ای و نرم شود. در حالت شدید این مشکل باعث می شود، ریشه ها لجنی و پوسیده شود. برای رفع این مشکل می توانید اقدامات زیر را انجام دهید.
● فقط زمانی به گیاه آب دهید، که چند سانت بالایی خاک خشک شده باشد.
● سعی کنید، گیاه را در محیطی پرنور پرورش دهید.
● زهکشی خوب باشد، و اجازه ندهید، خاک بیش از حد خیس بماند.
● حتماً در کف گلدان سوراخ خروجی آب وجود داشته باشد.
زمانی که متوجه شدید، چنین مشکلاتی در حال رخ دادن می باشد، آب دهی را متوقف کنید، و اجازه دهید، خاک کاملاً خشک شود. زمانی که خاک بیش از حد سنگین باشد، و اجازه نمی دهد، آب به خوبی تخیله شود. باید گیاه را مجدداً با خاکی سبک تر بکارید، و ریشه های آسیب دیده را از گیاه جدا کنید.
توجه داشته باشید، که این گیاه هم همانند دیگر گیاهان خانگی در معرض آفت های بزرگی مانند شپشک و کنه تار عنکبوتی است. یکی از دلایل که باعث ایجاد این گونه آفت ها می شود، قرار گرفتن گیاه در محیطی خشک و بیش از حد گرم در زمستان می باشد. البته تشخیص هر دوی این آفت ها بسیار راحت می باشد، و شما می توانید قبل از این که تمام گیاه شما از این آفت های مزاحم آسیب ببیند، با آن مبارزه کنید.
آفات نخل شامادورا
-
کنه تار عنکبوتی
این آفت کوچک برگ های نخل شامادورا را با چیزی شبیه به تار عنکبوت می پوشاند. این نوع از آفت ها می توانند شیره ی برگ را بنوشند. پس در این صورت باید حتماً سریع اقدام کنیم، در غیر این صورت برگ های گیاه ما بی رنگ و در بدترین حالت گیاه ما را می کشند. با توجه به این که این نوع از موجودات از رطوبت بیزار هستند، پس می توانید جهت جلوگیری از رشد این آفت محیط اطراف گیاه را مرطوب نگه داریم، و بر روی برگ های آن آب اسپری کنیم. همچنین پوشاندن گیاه با یک پلاستیک شفاف به از بین بردن آفت کمک می کند.
-
شپشک
این موجودات ریز به صورت گروهی به برگ های گیاه یا به محل اتصال برگ به ساقه می چسبند، و مانند کنه های تار عنکبوتی شیره برگ را می نوشند، تا برگ ها بی رنگ شوند. هر چقدر نخل شامادورای ما کوچک تر باشد، آسیب بیشتری خواهد دید.
راه های ایمن برای مبارزه با این آفت ها
زمانی که آلودگی کم می باشد، برگ های گیاه را با یک دستمال نرم و تمیز پاک کنید، و بعد با صابون های مخصوص همین کار برگ ها را بشورید.
علت زرد شدن برگ های شامادورا
زرد شدن برگ نخل ها بعضی اوقات ولی نه همیشه می تواند نگران کننده باشد. در واقع ما باید بتوانیم تشخیص دهیم، که آیا این زرد شدن طبیعی می باشد، یا نه. با توجه به این که شامادورا رشد می کند، و برگ های جدیدی به وجود می آورد، باید برگ های قدیمی خود را نیز از دست بدهد. این برگ های قدیمی در قسمت پایینی گیاه هستند. آن ها ابتدا زرد می شوند، و بعد می ریزند، که این امری طبیعی می باشد.
ولی اگر برگ های زرد در ریختن تأخیر دارند، در قسمت بالایی گیاه هستند، یا به صورت غیر عادی ظاهر شده اند، شاید اتفاق مهمی افتاده باشد.
بعضی اوقات برگ های شامادورا به خاطر کافی نبودن عناصر ضروری برای رشد تغییر رنگ می دهند. عناصری مانند نیتروژن، منیزیم و منگنز برای رشد گیاه بسیار حیاتی می باشند. در واقع این عناصر به گیاه کمک می کنند، تا سبز و سالم و پا برجا باقی بمانند.
زمانی که مشکل کمبود عناصر نباشد، شاید قارچ ها و آفات به شامادورا حمله کرده اند. این مهمان های ناخوانده نیز باعث زرد شدن برگ ها می شوند. با توجه به این که کمی این موضوع را بررسی کردیم، وقت آن رسیده، که روش برخورد با آن را نیز یاد بگیریم.
ابتدا خاک را چک کنید. از این طریق می توانید متوجه ی کمبود عناصر شوید. معمولاً کیت های تشخیص عناصر را می توانید از فروشگاه های مرکزی گیاهان تهیه کنید، ولی شاید فروشنده گیاهان محلی نیز بتوانند این کار را برای شما انجام دهند.
اگر به چنین آزمایشی دسترسی ندارید، می توانید روش تفکر را جایگزین کنید. کمی با خود فکر کنید، که
آخرین بار چه زمانی به شامادورا کود داده‌اید؟
آیا کود مصرفی، شامل عناصری که نام بردیم بود؟
آیا اصلاً کود شما برای نخل ها مناسب است؟
آخرین دفعه تعویض خاک آن به چند سال قبل باز می گردد؟
هر چقدر دیرتر خاک را عوض کرده باشید، احتمال کمبود عناصر بیشتر است.
بر اساس نتیجه ی آزمایش بالا و یا پاسخ سوالات خود کوددهی را انجام دهید. اگر تست مخصوص را از خاک به عمل آورده باشید، متوجه کمبود دقیق هر عنصر خواهید شد. به همین خاطر می توانید راحت تر بهترین کود را انتخاب کنید. ولی اگر دسترسی نداشتید، می توانید از کودهای با رهایش آرام استفاده کنید.
باید یک برنامه دقیق برای کوددهی شامادورا تنظیم کنید. معمولاً سالی 4-3 بار کوددهی برای آن کافی است.
خشک شدن توپ ریشه، از دیگر دلایل است. اگر خاک کاملاً خشک بود، باید گیاه را بیشتر آبیاری کنید.
اگر مشکل خاک و کود نبود، باید دنبال نشانه های حضور آفات و قارچ ها بگردید. برگ های پژمرده و ریشه پوسیده، نشانه عفونت قارچی می باشد.
چنین عفونتی به خاطر آبیاری بیش از حد رخ می دهد. اجازه دهید، خاک کاملاً خشک شود. بعد آبیاری را طوری انجام دهید، که بین هر بار سطح خاک کمی خشک شده باشد. البته برای درمان ریشه پوسیده، لازم است قسمت های آسیب دیده را جدا کنید، و آن را مجدد بکارید.
اگر شاهد شبکه های تاری یا مایعات چسبنده بر سطح برگ ها بودید، یک آفت به شامادورا حمله کرده است. باید نوع آن را شناسایی کرده، و برای حذف آن تلاش کنید. ولی به صورت کلی اگر حشره قابل دیدن بود، باید آن را با دست بردارید. سپس اسپری کردن محلول آب و صابون می تواند راه گشا باشد.
لکه های قهوه ای روی نخل شامادورا
دلایلی زیادی وجود، که باعث قهوه ای شدن برگ گیاه نخل شامادورا می شود. زمانی که برگ های گیاه به طور طبیعی پیر شده اند، و قرار است، بمیرند از لبه شروع به قهوه ای شدن می کنند تا زمانی که به محل اتصال برگ به ساقه برسند. این یک اتفاق طبیعی می باشد، و خود گیاه در وقت مناسب این برگ قهوه ای را از ساقه جدا می کند، و می اندازد.
علت دیگری که ممکن است، باعث قهوه ای شدن برگ ها شود، آب دادن بیش از حد و یا تجمع بیش از حد نمک به خاطر کود دهی در خاک می باشد.
در این موارد ریشه ها قبل از اینکه چیزی در ظاهر برگ ها نشان داده شود، خراب شده است. اگر مشکل از کود دادن نباشد، و فقط خاک بیش از حد خیس است، آب دادن را متوقف کنید، تا خاک کاملاً خشک شود.
اگر خاک بیش از حد سنگین باشد، کافی است، تا گیاه را دوباره در خاکی سبک تر و با زهکشی بهتر بکارید.
بهتر است ریشه ها را چک کنید، تا ببینید پوسیده یا لزج شده اند یا نه. اگر اینطور بود، ریشه های خراب را به آرامی و احتیاط قطع کنید.
به نخل شامادورا هر سه یا چهار هفته یک بار کود دهید، و بهتر است، این کار را به صورت محلول در آب انجام دهید. هم چنین هر چهار ماه خاک گیاه را بشویید.
آیا نخل شامادورا گل می دهد؟
بله. شامادورای آپارتمانی می تواند به صورت مداوم گل های زرد رنگ زیبایی تولید کند. ولی باید به اندازه ی کافی بالغ شده باشد. گل های شامادورا بسیار ریز است، طوری که انگار برگ ها با رنگ زرد اسپری شده اند، و خبری از حجم گل برگ نیست.
بسته به نوع خاص شامادورای شما ممکن است، در تمام سال هم این گل ها را داشته باشید.
این گل های زرد رنگ بعد از سپری کردن مدتی از عمر خود ضعیف شده، و دچار ریزش می شوند. در واقع کف زمین ممکن است، با دانه های زرد پر شود. اگر نسبت به تمیزی حساس هستید، توصیه می کنیم پس از ریزش چند گل، باقی آن ها را خودتان جدا کنید. فراموش نکنید، که گلدهی فقط زمانی رخ می دهد، که گیاه بالغ مقدار زیادی نور خورشید دریافت کند.
برگ های شامادورا کمرنگ شده، و سبزی خود را از دست داده است. علت چیست؟
برگ های قدیمی بالاخره از بین خواهند رفت. ولی قبل از این که کاملاً قهوه ای شده، و به نابودی نزدیک شوند، گیاه تمام بخش های مفید درون برگ ها را خالی می کند، و آن ها را به دیگر نقاط گیاه فرستاده، و یا به عنوان انرژی برای ساخت برگ های جدید، ذخیره می کند. به همین خاطر برگ ها کم رنگ می شوند، و دیگر مثل روز اول سبز نیستند.
این روند در بعضی از گیاهان بسیار سریع رخ می دهد، ولی در نخل شامادورا ممکن است، چندین هفته یا حتی چند ماه طول بکشد. تفاوت رنگ میان برگ های درگیر با برگ های جوان قابل توجه است. ولی خوشبختانه جای نگرانی نیست، و این اتفاق کاملاً طبیعی است. ولی اگر رنگ برگ به زردی روی آورد، باید آن را به چشم دیگری ببینید، و مشکل را پیگیری کنید.
چه زمانی باید گلدان شامادورا را تعویض کنیم؟
نخل ها از ایجاد شوک برای ریشه خیلی استقبال نمی کنند. در واقع چون سیستم ریشه ای آن ها ضعیف و حساس است، تغییر مداوم گلدان می تواند در دراز مدت آسیب مخربی بر گیاه داشته باشد. ولی با این وجود شامادورای جوان باید تا زمان رسیدن به دوران بلوغ و ثبات سالی یک بار تعویض گلدان را تجربه کند. زیرا سریع رشد می کند، و به فضای بیشتری احتیاج خواهد داشت.
فقط زمانی گلدان شامادورای بالغ را عوض کنید، که خاک ضعیف شده باشد، به گونه ای که آبیاری گیاه را تحت تاثیر قرار دهد. یعنی هنگامی که خاک به سرعت آب را عبور داده، و دائما خشک باقی می ماند، و یا برعکس مانند یک اسفنج عمل کرده، و همیشه خیس و مرطوب می باشد. این اتفاق ها هر 3-2 سال یک بار برای شامادورا رخ می دهد.
گلدان یک سایز بزرگ تر انتخاب ایده آلی می باشد. ولی اگر تشخیص دادید، که به تعویض گلدان نیاز نیست، فقط کافی است، خاک قدیمی را از گلدان خارج کرده، و با خاک تازه جایگزین کنید. هنگام قرار دادن شامادورا در خاک تازه حتما توپ ریشه را در جای خود محکم کنید. خاک را کمی فشرده کنید، و به آن فشار دهید، بدین شکل تکان نخواهد خورد.
دست های شما به خاک آلوده خواهد شد. پس اگر پوست حساسی دارید، از دستکش استفاده کنید.
یک روزنامه بر روی زمین پهن کرده، و گیاه را از گلدان خارج کنید. سپس آن را تکان دهید، تا خاک های چسبیده شده به توپ، بریزند. این کار را به آرامی انجام دهید، زیرا ریشه شامادورا ظریف است.
یک لایه خاک تازه بر کف گلدان ریخته، و سپس گیاه را دقیقاً در مرکز گلدان قرار دهید. سپس باقی فضای گلدان را با خاک پر کنید. با دست سطح خاک را به آرامی فشار دهید، تا به خوبی محکم شود.
سپس خاک را کاملاً آبیاری کنید، و شامادورا را در محکانی روشن ولی دور از تابش مستقیم خورشید قرار دهید. حدود 4-2 هفته طول می کشد، تا نخل شما به شرایط جدید عادت کند.
شامادورا به چه میزان نور برای رشد احتیاج دارد؟
یکی از ویژگی های عالی این گیاه این است، که می تواند در نور کم و حتی نور مصنوعی دوام بیاورد. در شرایطی که بسیاری از گیاهان آپارتمانی دیگر نمی توانند با نور کم کنار بیایند، شامادورا می تواند با قدرت به رشد خود ادامه دهد. حوالی یک پنجره نورگیر برای آن مناسب است.
ولی برای دریافت بهترین رشد و عملکرد باید آن را در مکانی روشن قرار دهید، طوری که از تابش مستقیم نور خورشید دور باشد.