کمبود ویتامین با بدن شما چه می کند؟

22/01/2022
علائم و عوارض کمبود هر ویتامین در بدن
ویتامین‌ها جزو مواد بسیار حیاتی برای بدن انسان‌ می باشند. حالا ما چگونه بفهمیم که دچار کمبود ویتامین شده‌ ایم، و چه نوعی از مواد غذایی می‌ تواند این کمبود را جبران کنند؟ در این مقاله قصد داریم، به این موضوع بپردازیم.
مجله والی
مجله والی

افراد مختلف ممکن است، در بعضی از مواقع احساس خستگی کنند، و یا حتی دچار ضعف شوند. معمولاً در این موارد از اطرافیان خود می‌شنویم که شاید دچار کمبود ویتامین شده‌ اید. این صحبت چندان دور از واقعیت نمی باشد، ولی چه زمانی می‌ توانیم بفهمیم دچار کمبود ویتامین شده‌ ایم، و حتماً باید سریعاً به پزشک مراجعه کنیم؟

علائم و نشانه‌ های کمبود ویتامین 

علائم و نشانه‌ های کمبود ویتامین معمولاً به نوع ویتامین یا مواد مغذی بستگی دارد. ولی با این حال کمبود ویتامین بعضی علائم کلی دارد، که به ان ها اشاره می کنیم.

  • زردی یا رنگ‌ پریدگی پوست
  • خستگی
  • دشواری در تنفس
  • هوس‌ های غذایی غیرعادی
  • ریزش مو
  • احساس سبکی سر 
  • یبوست
  • خواب‌ آلودگی
  • تپش قلب
  • گزگز یا بی‌ حسی مفاصل
  • مشکلات مرتبط به قاعدگی مانند قاعدگی شدید یا عقب افتادن آن
  • تمرکز حواس ضعیف

افرادی که دچار کمبود ویتامین می شوند، ممکن است، که همه یا فقط بعضی از این علائم را داشته باشد. به مرور بیشتر افراد با علائم وفق پیدا می‌ کنند، و همین هم باعث عدم تشخیص بیماری می‌ شود. زمانی که برای مدت زمان های طولانی علائمی مثل خستگی، ضعف یا تمرکز پایین داشته‌ اید، بهتر است، که به پزشک مراجعه کنید. این علائم ممکن است، علامت شروع فقر ویتامین شدید می باشد. 

تشخیص کمبود ویتامین 

زمانی که پزشک متخصص مشکوک به سوء تغذیه می باشد، در مورد رژیم و عادات غذایی با بیمار صحبت می‌ کند. پزشک در مورد علائم و نشانه‌ هایی که فرد دارد، نیز از او سوالاتی خواهد پرسید. همچنین ضروری و لازم می باشد، که در صورت داشتن هر کدام از علائم اسهال یا یبوست یا مشاهده خون در مدفوع آن را به پزشک انتقال دهید.

کمبودهای غذایی را می‌ توانید از طریق آزمایش‌ های معمول خون از جمله شمارش کامل خون تشخیص داد. پزشک معمولاً به همین طریق کم‌ خونی تشخیص داده می شود.

چه عواملی باعث کمبود ویتامین می‌ شوند؟

علت اصلی کمبود ویتامین رژیم غذایی نامناسب ابتلا به بیماری یا مصرف بعضی داروها یا هر دو می تواند باعث اختلال در جذب مواد مغذی شوند. بدن می‌ تواند بعضی مواد مغذی را ذخیره کند، بنابراین ممکن است، که کمبود ویتامین برای مدتی مشخص نشود. برخی از بیماری‌ هایی که می تواند باعث کمبود آهن می‌ شوند، عبارت اند از:

  • سرطان روده بزرگ
  • عدم تعادل در فلور روده
  • بیماری کرون
  • بیماری سلیاک
  • بارداری نیز با منتقل شدن آهن به جنین می‌ تواند باعث فقر آهن در مادران شود.

علائم کمبود ویتامین‌های مختلف چیست؟

بدن افراد مختلف به میزان کافی ویتامین و مواد معدنی احتیاج دارد، که برای رشد و پیشگیری از بیماری‌ ها ضروری و لازم است. اغلب به این ویتامین‌ ها و مواد مغذی ریزمغذی‌ ها گفته می‌ شود. از آن جایی که بدن بسیاری از این ویتامین‌ ها و مواد مغذی را تولید نمی‌ کند، باید این نیازهای بدن را از طریق رژیم‌ های روزانه تأمین کرد. 

سوءتغذیه و کمبود ویتامین زمانی به وجود می آید، که بدن نتواند مواد مغذی مورد نیاز خود را از طریق مواد غذایی دریافت کند. سوء تغذیه می‌ تواند باعث بروز بیماری‌ های متعددی از جمله مشکلات گوارشی، پوستی، نارسایی در رشد یا نقص استخوانی و حتی زوال عقل ‌شود.

میزان مواد مغذی مورد نیاز بدن به سن بستگی دارد. در اکثر کشورهای دنیا مخصوصاً کشورهای صنعتی جهت پیشگیری از کمبود ویتامین، مواد غذایی موجود در فروشگاه‌ ها مانند غلات، نان و شیر با مواد مغذی غنی‌ سازی می‌ شوند. ولی بعضی اوقات، حتی در صورت مصرف مواد مغذی، بدن ممکن است، قادر به جذب آن نباشد. همین مشکل می‌ تواند موجب بروز کمبود ویتامین‌ ها شود. 

  • کمبود ویتامین A

ویتامین A گروهی از مواد مغذی ضروری برای سلامت چشم عملكرد غدد توليد مثل و باروری مردان و زنان می باشد. این ویتامین جهت تقویت دستگاه ایمنی بدن برای مقابله با انواع عفونت‌ ها هم نقش اساسی دارد. به گزارش سازمان بهداشت جهانی کمبود ویتامین A به عنوان یکی از عوامل اصلی نابینایی در کودکان می باشد. در همین حال نرخ مرگ و میر زنان بارداری که دچار کمبود ویتامین A می باشند، بیش از بقیه می باشد.

بتاکاروتن از مواد مغذی پیش‌ ساز ویتامین A می باشد، که به مثل یک آنتی‌ اکسیدان عمل می‌ کند، و در سبزیجاتی به رنگ‌ های سبز، قرمز، نارنجی، زرد و سبز یافت می‌ شود. برای نوزادانی که تازه متولد شده است، بهترین منبع ویتامین A شیر مادر است. برای دیگر افراد هم مصرف مواد غذایی سرشار از این ویتامین‌ ضروری می باشد.

بعضی از مواد غذایی دارای ویتامین A عبارتند از:

  1. شیر
  2. تخم‌ مرغ
  3. سبزیجات دارای برگ سبز مانند کلم برگ، کلم بروکلی و اسفناج
  4. سبزیجات نارنجی رنگ مانند هویج، سیب‌زمینی شیرین و کدو حلوایی
  5. میوه‌ های قرمز یا زرد مانند زردآلو، خربزه درختی، هلو و گوجه فرنگی

علائم کمبود ویتامین A عبارتند از:

  1. شب کوری
  2. خشکی چشم، پوست و دیگر بافت ها
  3. افزایش عفونت ها
  4. تنگ شدن و زخم قرنیه
  5. ذرات و تکه های کوچک بر روی سفیدی چشم
  6. خشک شدن موها
  7. خارش بدن
  8. شکنندگی ناخن ها

مواد غذایی حاوی ویتامین A عبارتند از: 

  1. طالبی
  2. هویج
  3. سبزیجات با برگ های سبز
  4. انبه
  5. سیب زمینی شیرین
  6. ماهی تن
  • تیامین یا ویتامین B1

علائم کمبود ویتامین ب 1

یکی دیگر از کمبود ویتامین‌ ها در اثر کمبود تیامین یا ویتامین B1 بروز پیدا می‌ کند. تیامین قسمت مهمی از سیستم عصبی می باشد، و به عنوان قسمتی از فرآیند سوخت‌ و ساز بدن، به تبدیل کربوهیدرات‌ ها به انرژی کمک می‌ کند.

علائم کمبود ویتامین B1 

  1. کاهش وزن
  2. خستگی
  3. گیجی و کاهش هوشیاری
  4. از دست دادن حافظه کوتاه‌ مدت

کمبود ویتامین B1 می تواند باعث آسیب عصبی و عضلانی شود، و روی قلب هم اثر می‌ گذارد. در کشورهای صنعتی بیشترین موارد کمبود ویتامین B1 در افرادی که مصرف مزمن الکل دارند، دیده می‌ شود. الکل توانایی بدن در جذب و ذخیره این ویتامین در کبد و تبدیل آن به شکل مورد نیاز بدن را کاهش می‌ دهد.

کمبود ویتامین B1 عامل اصلی بروز نشانگان ورنیکه، کورساکوف می باشد، که به نوعی زوال عقل می باشد. در کشورهای صنعتی بسیاری از غلات صبحانه و حبوبات با ویتامین B1 غنی‌ سازی می‌ شوند.

از دیگر موارد تأمین ویتامین B1 عبارتند از:

  1. تخم مرغ
  2. انواع حبوبات
  3. انواع مغزهای گیاهی و آجیل ها 
  4. جوانه گندم
  • کمبود نیاسین یا ویتامین B3

عوارض کمبود ویتامین ب

نیاسین یا ویتامین B3 به عنوان یکی از ویتامین‌ های گروه B می باشد، که به بدن کمک می‌ کند، مواد غذایی را به انرژی تبدیل کند. کمبود شدید ویتامین B3 موجب بروز بیماری به نام پلاگر می‌ شود.

ویتامین B3 در بیشتر پروتئین‌ های حیوانی و همچنین در بادام زمینی وجود دارد. به همین دلیل کمبود ویتامین B3 در کشورهای صنعتی یا کشورهایی با سرانه‌ مصرف گوشت بالا بسیار نادر می باشد. علائم و نشانه‌ های پلاگر شامل اسهال، زوال عقل و مشکلات پوستی می باشد. این مشکلات معمولاً با یک رژیم غذایی متوازن و مکمل‌ های غذایی B3 قابل درمان می باشد.

  • کمبود اسید فولیک یا ویتامین B9

نام بیماری ناشی از کمبود ویتامین ب

ویتامین B9 (فولات یا اسید فولیک) نیز گفته می‌ شود، به بدن در تولید گلبول‌ های قرمز خون و DNA کمک می‌ کند. ویتامین B9 همچنین به رشد مغز و بهبود عملکرد دستگاه عصبی یاری می‌ رساند.

ویتامین B9 به طور مصنوعی در مکمل‌ های غذایی و مواد غذایی غنی‌ سازی شده وجود دارد. این ویتامین نقش مهمی در تکامل طبیعی ستون فقرات و مغز کودکان در حال رشد ایفا می‌ کند. کمبود ویتامین B9 می‌ تواند به ناهنجاری‌ های مادرزادی، مشکلات رشد و یا کم‌ خونی منجر ‌شود.

ویتامین B9 در این مواد غذایی یافت می‌ شود.

  1. لوبیا و عدس
  2. انواع مرکبات
  3. سبزیجات دارای برگ سبز
  4. مارچوبه
  5. انواع گوشت مانند گوشت مرغ
  6. صدف‌ های خوراکی یا حلزون‌ های صدف‌ دار دریایی
  7. غلات غنی شده 
  8. غلات کامل مانند آرد سبوس‌ دار، بلغور گندم، بلغور جو دو سر و...

با توجه به این که لوبیا می‌ تواند مقادیر بسیار زیادی از اسید فولیک مورد نیاز بدن را تأمین کند، ولی لوبیای کنسرو شده، حاوی نیمی از مواد مغذی لوبیای پخته شده، و خشک می باشد.

اکثر مردم در کشورهای صنعتی به میزان لازم ویتامین B9 دریافت می‌ کنند. با این حال زنان باردار و در سنين باروری به میزان کافی اسید فولیک مصرف نمی‌ کنند. موسسه ملی بهداشت ایالات متحده توصیه می کنند، که زنان باردار یا کسانی که قصد بارداری دارند، باید برای جلوگیری از ناهنجاری‌ های مادرزادی، روزانه 400 میلی‌ گرم اسید فولیک مصرف کنند.  

طبق پژوهش‌ هایی که انجام شده است، نشان داده شده است، که بعضی افراد دچار جهش‌ های ژنتیکی می باشد، که بدن را از متیلاسیون اسید فولیک یا تبدیل آن به شکل قابل استفاده‌ی بدن باز می‌ دارد. در این موارد اگر چه فرد ممکن می باشد، که مقادیر کافی اسید فولیک را مصرف کند، ولی باید جهت جلوگیری از کمبود این ویتامین از مکمل‌ های اسید فولیک استفاده کنید.

  • ویتامین B12 یا کوبالامین

علائم کمبود ویتامین b12

ویتامین B12 هم یکی دیگر از گروه ویتامین‌ های B می باشد، که در شکل‌ گیری گلبول‌ های قرمز سالم در خون نقش مهمی را ایفا می‌ کند. کمبود این ویتامین در بین این افراد شایع می باشد.

  1. افراد گیاه خوار 
  2. کسانی که عمل جراحی بای پس معده داشته‌ اند.
  3. افراد بالای 60 سال
  4. افراد مبتلا به دیابت و کسانی که متفورمین مصرف می‌ کنند.
  5. افرادی که سابقه مصرف طولانی مدت داروهای ضد اسید معده را دارند.
  6. افرادی که فاقد فاکتور داخلی معده هستند.

فاکتور داخلی پروتئین عاملی می باشد، که توسط سلول‌ های جداری معده ترشح می‌ شود، و با اتصال به ویتامین B12 آن را برای جذب به روده‌ ی کوچک انتقال می‌ دهد. بدن با وجود این پروتئین‌ ها می‌ تواند ویتامین B12 را جذب کند.

مصرف کافی کلسیم در وعده‌ های غذایی می‌ تواند به فاکتور داخلی در جذب ویتامین B12 یاری رساند. کمبود این ویتامین باعث کم‌خونی خطرناک می شود. کم‌ خونی خطرناک به خاطر کاهش جذب ویتامین B12 بروز پیدا می‌ کند. کم‌ خونی خطرناک در افرادی که دچار مشکلات دستگاه ایمنی بیماری‌ های گوارشی و التهابی هستند.

علائم و نشانه‌ های کمبود ویتامین B12 عبارتند از:

  1. خستگی و ضعف مفرط
  2. گیجی و سبکی سر
  3. تنگی نفس
  4. کاهش وزن
  5. حالت تهوع یا بی‌ اشتهایی
  6. زخم،‌ قرمزی یا ورم زبان
  7. رنگ‌ پریدگی یا زردی پوست

کمبود ویتامین B12 زمانی که برای مدت طولانی بدون درمان رها شود، ممکن است، که آسیب برگشت‌ ناپذیری به سیستم عصبی بدن وارد کند.

علائم شدیدتر کمبود ویتامین B12 عبارتند از:

  1. مشکل در راه رفتن
  2. ضعف عضلانی
  3. كج‌ خلقي
  4. زوال عقل
  5. افسردگی
  6. از دست دادن حافظه

پزشک ممکن است، برای معاینه کمبود ویتامین B12 انواع آزمایش‌ های خون را انجام دهد. آزمایش‌ های خون برای بررسی موارد زیر به کار گرفته می شود.

  1. سطح ویتامین B12
  2. اسید متیل‌ مالونیک
  3. آنتی‌بادی‌ های فاکتور داخلی

درمان‌ های مختلفی ممکن است، برای بیمار در نظر گرفته شود، که عبارتند از:

  1. افزایش منابع ویتامین B12 در رژیم غذایی
  2. مصرف مکمل های ویتامین B12
  3. تزریق آمپول ویتامین B12
  4. تزریق خون

ویتامین B12 در گوشت قرمز و فرآورده‌ های حیوانی یافت می‌ شود. منابع گیاه خواری ویتامین B12 هم شامل شیرهای گیاهی غنی شده، و مخمر خوراکی هستند.

  • کمبود ویتامین D

عوارض کمبود ویتامین دی

براساس گزارش دانشگاه هاروارد حدود 1 میلیارد نفر در جهان کمبود ویتامین D کافی دریافت نمی‌ کنند. افرادی با رنگ پوست تیره‌ تر بیشتر در معرض خطر کمبود ویتامین D قرار دارند. 

ویتامین D برای سلامت استخوان‌ ها ضروری و لازم می باشد، و به رشد و استحکام آن کمک می‌ کند. کمبود این ویتامین باعث افزایش خطر آسیب‌ های استخوانی مانند انواع شکستگی‌ ها و پوکی می‌ شود. پوکی استخوان که بر اثر کمبود کلسیم و کمبود ویتامین D به وجود می‌ آید، باعث نازکی و شکنندگی استخوان‌ ها می‌ شود.

کمبود ویتامین D به طور طبیعی فقط در مواد غذایی معدودی وجود دارد، که عبارتند از:

  1. روغن کبد ماهی
  2. ماهی‌ های چرب (مانند سالمون، قزل‌آلا، ساروین و تن)
  3. انواع قارچ‌ ها
  4. زرده تخم‌ مرغ
  5. جگر
  6. بسیاری از محصولات لبنی و همین طور شیرهای گیاهی با ویتامین D غنی شده‌ اند.

بهترین منبع ویتامین D نور آفتاب می باشد. براساس گزارش موسسه ملی بهداشت ایالات متحده برخی پژوهش‌ ها نشان داده‌ اند، که آفتاب گرفتن دو بار در هفته و هر بار بین 5 تا 30 دقیقه مخصوصاً در نواحی صورت، بازو، گردن، کمر می‌ تواند ویتامین D کافی بدن را تامین کند. کرم‌ های ضد آفتاب مانع از جذب ویتامین D از طریق نور آفتاب می‌ شود، به همین جهت بهتر می باشد، که چند دقیقه قبل از استفاده از ضد آفتاب‌ ها زیر نور آفتاب قرار بگیرید. 

  • کمبود ویتامین E

علائم کمبود ویتامین دی در زنان

ویتامین E یکی از ویتامین‌ های محلول در چربی می باشد، که خواص آنتی‌ اکسیدانی دارد، و به تقویت دستگاه ایمنی بدن کمک می‌ کند. ویتامین E به طور طبیعی در بعضی مواد غذایی وجود دارد، و به بعضی مواد غذایی نیز افزوده می‌ شود. به همین خاطر کمبود ویتامین E بسیار نادر است، مگر اینکه فرد دارای یک بیماری زمینه‌ ای باشد. مقادیر بالای ویتامین E نیز می‌ تواند خطر خون ریزی را افزایش دهد. 

علائم کمبود ویتامین E

  1. مشکل در راه رفتن یا هماهنگی تعادل
  2. ضعف یا درد عضلانی 
  3. اختلال در بینایی
  4. احساس ناخوشی عمومی

درمان کمبود ویتامین E باید تحت نظر مستقیم پزشک انجام گیرد. مصرف مکمل‌ های غذایی ممکن است، عوارضی داشته باشد، از این جهت انتخاب یک رژیم غذایی سالم و سرشار از ویتامین E می‌ تواند گزینه‌ ی بهتری باشد. 

مواد غذایی که دارای مقادیر بالایی ویتامین E می باشند، عبارتند از:

انواع دانه‌ های مغذی و آجیل‌ ها مانند بادام، تخمه آفتابگردان، بادام زمینی و کره بادام زمینی

  1. غلات کامل مانند آرد سبوس‌ دار، بلغور گندم و برنج قهوه‌ ای 
  2. روغن‌ های گیاهی مانند روغن زیتون و آفتابگردان
  3. سبزیجات برگ‌ دار
  4. تخم‌ مرغ
  5. غلات غنی‌ شده
  6. کیوی
  7. انبه
  8. مکمل‌ های غذایی

اگر چه مصرف مکمل‌ غذایی محبوب‌ ترین روش جهت دریافت ویتامین‌ ها و مواد مغذی لازم بدن می باشد، ولی باید در مصرف مکمل‌ های ویتامین E احتیاط داشته باشید.

مکمل‌ های غذایی معمولاً مورد تأیید مستقیم سازمان غذا و دارو و دیگر سازمان‌ های بهداشتی معتبر دنیا نمی باشد، از این جهت در مورد کیفیت مواد تشکیل‌ دهنده آن نمی‌ توان نظر دقیقی داد. در واقع حتی اگر مکمل غذایی یک شرکت معتبر را خریداری کنید، باز هم این احتمال وجود دارد، که با دیگر داروهای مصرفی تداخل دارویی داشته باشد. بعضی از این داروها عبارتند از:

  1. دارو های ضد انعقاد
  2. دارو های ضد پلاکت
  3. سیمواستاتین از داروهای کاهنده چربی خون
  4. داروی نیاسین آمید 
  5. داروهای شیمی درمانی
  6. داروهای پرتو درمانی

از آن جایی که مکمل‌ های غذایی تحت نظارت مستقیم سازمان‌ های بهداشتی قرار ندارند، ممکن نمی باشد، که مشخص نباشد حاوی چه ویتامین‌ های E باشد. بعضی مکمل‌ ها فقط دارای یک نوع ویتامین E می باشد، ولی بدن ممکن می باشد، که به سایر انواع ویتامین‌ های موجود در منابع غذایی نیز نیاز داشته باشد. به این جهت همیشه بهترین راهکار برای دریافت مواد مغذی مورد نیاز بدن از طریق خود مواد غذایی می باشد.

مکمل‌ های غذایی غلیظ حاوی ویتامین E بیش از نیاز بدن باشد، که می‌ تواند عوارض جانبی داشته باشد. کمبود ویتامین E می‌ تواند بر اثر یک بیماری زمینه‌ ای بروز پیدا کرده باشد. بسیاری از بیماری‌ ها می‌ توانند مانع جذب مواد مغذی محلول در چربی مانند ویتامین E در بدن شوند.

این بیماری‌ ها عبارتند از:  

  1. پانکراتیت مزمن
  2. کلستاز
  3. فیبروز سیستیک
  4. سیروز صفراوی
  5. بیماری کرون
  6. سندرم روده کوتاه

در بعضی موارد کمبود ویتامین E می‌ تواند ناشی از یک بیماری ژنتیکی نادر به نام آتاکسی باشد. این بیماری بر اثر آسیب دستگاه عصبی مرکزی به وجود می‌ آید، و باعث ناهماهنگی یا بی‌ نظمی حرکات عضلات فرد می‌ شود. این بیماری ژنتیکی بیشتر در کودکان بین 5 تا 15 ساله بروز پیدا می‌ کند.  

  • کمبود ویتامین C

ویتامین C از مواد مغذی حیاتی مورد نیاز بدن می باشد. ویتامین C یک آنتی‌ اکسیدان قوی می باشد، که می‌ تواند از قلب محافظت می کند، و از بروز بعضی بیماری‌ های مزمن نیز جلوگیری کند. این ویتامین جهت سلامتی پوست نیز بسیار ضروری و لازم می باشد. همچنین ضمن کمک به جذب آهن از کمبود آن در بدن جلوگیری می‌ کند.

ویتامین C موجب تقویت دستگاه ایمنی نیز می‌ شود. جهت دریافت این ویتامین باید مواد غذایی سرشار از این ویتامین را مصرف کرد. زمانی که فرد مقادیر کافی از این ویتامین مصرف نکند، به احتمال زیاد بعضی علائم را تجربه خواهد کرد.

بعضی از علائم کمبود ویتامین C عبارتند از:

  1. خشکی پوست
  2. ترمیم آهسته زخم‌ ها
  3. سلامت دهان و دندان ضعیف
  4. کمبود آهن و کم‌خونی
  5. ضعف دستگاه ایمنی بدن
  6. افزایش وزن
  7. خستگی دائم و مفرط 

مصرف روزانه ویتامین C برای مردان 90 میلی‌ گرم و برای زنان نیز 75 میلی‌ گرم می باشد. توصیه می‌ شود، که افراد سیگاری روزانه 35 میلی‌ گرم اضافی ویتامین C را دریافت کنند. دخانیات موجب کاهش میزان جذب ویتامین C شده، و میزان مصرف این ماده مغذی در بدن را افزایش می‌ دهد.

مصرف مقادیر بسیار کمی ویتامین C می‌ تواند از بروز بیماری اسکوربوت جلوگیری کند. در واقع جهت جلوگیری از این بیماری تنها مصرف 10 میلی‌ گرم از این ماده مغذی معادل یک قاش غذاخوری فلفل دلمه‌ ای یا آب نصف یک لیمو کافی است.

برخی از بهترین منابع غذایی حاوی ویتامین C عبارتند از:

  1. گیلاس باربادوس
  2. گواوا یا زیتون محلی
  3. انگور فرنگی سیاه
  4. فلفل دلمه قرمز
  5. توت فرنگی
  6. کیوی
  7. لیمو، پرتغال
  8. خربزه درختی
  9. جعفری

ویتامین C در مواجه با حرارت به سرعت خاصیت خود را از دست می‌ دهد، به این جهت میوه و سبزیجات خام در مقایسه با پخته‌ ی آن منبع غذایی بهتری هستند.

علائم کمبود ویتامین C عبارتند از:

  1. خونریزی لثه ها
  2. مقاومت در برابر کاهش عفونت
  3. خشکی و ریزش مو
  4. خونریزی بینی
  5. خشکی پوست
  6. درد مفاصل
  7. ضعف مینای دندان

مردان باید حدود 90 میلی گرم و زنان حدود 75 میلی گرم از این ویتامین را به صورت روزانه دریافت کنند و اگر سیگاری هستید، 35 میلی گرم نیز به این میزان اضافه کنید.

کمبود ویتامین چگونه درمان می‌ شود؟

درمان کمبود ویتامین به نوع و شدت آن بستگی دارد. پزشک شدت کمبود مواد مغذی و پیامدهای دراز مدت آن را نیز تشخیص می‌ دهد. پزشک قبل از شروع درمان ممکن می باشد، که آزمایش‌ های دیگری را برای بیمار تجویز کند، تا میزان آسیب را مشخص کند. علائم کمبود ویتامین با اصلاح رژيم غذایی یا مصرف مکمل‌ های غذایی برطرف می‌ شوند. 

  • تغییر رژیم غذایی 

پزشک متخصص ممکن است، که به بیمار توصیه کند، که عادت های غذایی خود را تغییر دهد. مثلاً افرادی با کم‌ خونی فقر آهن باید گوشت، تخم مرغ، مرغ گوشتی تیره، سبزیجات و حبوبات بیشتری را در رژیم غذایی خود بگنجاند.

زمانی که کمبود ویتامین بیش از حد باشد، پزشک بیمار را به یک متخصص تغذیه ارجاع می‌ دهد. پزشک ممکن است، که به بیمار توصیه کند، که مواد غذایی دریافتی را یادداشت کند، تا با توجه به نظر پزشک متخصص تغذیه تغییراتی در آن اعمال شود. معمولاً لازم می باشد، فرد به صورت منظم به متخصص تغذیه مراجعه کند، تا در آخر آزمایش خون نشان دهد، بیمار دیگر مشکل فقر ویتامین ندارد. 

  • مکمل‌ های غذایی

در اکثر موارد توصیه می‌ شود، که مواد مغذی و ویتامین‌ های مورد نیاز بدن از طریق مواد غذایی تأمین شود. با این حال در بعضی موارد ممکن می باشد، بیمار نیاز به مصرف مکمل یا مولتی ویتامین داشته باشد. همچنین ممکن است، به بیمار توصیه شود، برای جذب بهتر مکمل‌ های غذایی، مکمل‌ های دیگری را نیز در کنار آن مصرف کند، مانند مصرف همزمان کلسیم و ویتامین D میزان و دفعات مصرف مکمل‌ های غذایی هم به شدت کمبود ویتامین بستگی دارد. بهتر می باشد، که قبل از مصرف خودسرانه‌ی هر گونه مکمل غذایی با پزشک مشورت شود. 

آیا کمبود ویتامین پیامدهای دراز مدت هم دارد؟ 

اکثر مشکلات ناشی از سوء تغذیه بعد از رفع کمبود های غذایی برطرف می‌ شوند. در بعضی موارد ممکن است، که کمبود ویتامین پیامدهای دراز مدتی نیز داشته باشد. این مشکلات معمولاً فقط در مواردی به وجود می‌ آید، که فرد برای مدت دچار کمبود شدید مواد مغذی بوده باشد.

مثلاً کمبود طولانی مدت ویتامین B1 می‌ تواند موجب بازماندگی از رشد و افسردگی شود. سوء تغذیه در کودکان علائم جدی داشته، و منجر به مشکلات سلامتی نامطلوب و ماندگاری می‌ شود. در صورتی که دارای بعضی علائم و نشانه‌ های کمبود ویتامین هستید، بهتر می باشد، سریعاً به پزشک مراجعه کنید.