چربی خون چیست؟علل ایجاد، علائم و درمان چربی خون بالا

چربی خون شامل انواع مختلف تری‌ گلیسیرید و چربی اشباع شده HDL و LDL می باشد، که این چربی‌ ها باعث بروز بسیاری از بیماری‌ های مختلف از جمله بیماری‌ های قلبی عروقی، دیابت و ناراحتی‌ های کلیه و گوارشی می‌ شوند. بهترین راه جهت پیشگیری از دچار شدن به چربی خون، تغییر سبک زندگی ناسالم، به سبک زندگی سالم می باشد، که شامل تغذیه سالم، ورزش و پیاده‌ روی روزانه، استفاده از نوشیدنی‌ های هیدراته و آب، مصرف میوه و سبزیجات تازه، کاهش مصرف کربوهیدرات‌ های تصفیه شده، کاهش مصرف چربی‌ های اشباع شده، کاهش مصرف شیرینی و شیرین‌ کننده‌ های تصفیه شده و مصنوعی، استفاده از مواد غذایی آب‌ پز یا بخارپز به‌ جای سرخ کرده، کاهش وزن و حفظ وزن ایده‌ آل می‌شود. البته به‌ طور کلی می‌ توان سبک زندگی سالم را که به کاهش چربی خون کمک می‌ کند، در تغذیه سالم و تحرک کافی دانست. با ما تا آخر این قسمت از مجله والی همراه باشید، تا شما را با درمان قطعی چربی خون آشنا کنیم.

انواع چربی خون بالا

بیماری چربی خون، با توجه به این که چه نوع چربی در خون بیمار بالا رفته است، به انواع مختلفی تقسیم‌ بندی می‌ شود.

انواع مختلف بیماری چربی خون 

• هیپرتری‌ گلیسریدمی (بالا بودن میزان تریگلیسیرید خون)
• هیپرکلسترولمی (بالا بودن میزان کلسترول خون)
• هیپرلیپو پروتئینمی (بالا بودن میزان لیپوپروتئین‌ های خون)
• چربی خون با الگوی ترکیبی، که در واقع ترکیبی از بیماری‌ های بالا می باشد.

علت ابتلا به چربی خون بالا چیست؟

بیماری چربی خون به دو دسته‌ ی اولیه (ژنتیکی) و ثانویه (اکتسابی) تقسیم می‌ شود.

• علل ابتلا به چربی خون اولیه

ابتلا به چربی خون اولیه (ژنتیکی) به خاطر جهش‌ های ژنتیکی می‌ باشد، که باعث تغییراتی در تولید چربی و لیپوپروتئین در بدن می‌ شود. ژن‌ ها دارای ساختار DNA هستند، ساختاری که مانند یک کد مخصوص در سلول‌ ها می باشد، و تعیین می‌ کند، که سلول‌ های بدن باید چه چیزی تولید کنند، درست مانند یک دستور پخت غذایی. ولی گاهی اوقات ممکن است، به خاطر جهش ژنتیکی، سلول‌ های بدن ما، مقدار کمتر یا بیشتری از میزان تعیین شده، از یک ماده را تولید کنند. بعضی از افراد مبتلا به بیماری چربی خون، دارای ژن‌ هایی می باشند، که منجر به تولید بیشتر تری‌ گلیسیرید، کلسترول یا LDL می‌ شوند. از طرف دیگر ممکن است، این افراد ژن‌ هایی داشته باشند، که باعث تولید کمتر HDL (کلسترول خوب) می‌ شوند. افرادی که به چربی خون اولیه مبتلا هستند، به احتمال زیاد دارای سابقه خانوادگی در ابتلا به این بیماری هستند.

• علل ابتلا به چربی خون ثانویه

چربی خون ثانویه به خاطر بعضی عادات غلط در زندگی یا ابتلا به بیماری‌ ها و مشکلات زمینه‌ ای دیگر ایجاد می‌ شود. یکی از شایع‌ ترین علل ابتلا به چربی خون، داشتن رژیم غذایی غنی از غذا‌های چرب و فرآوری شده است. در واقع رژیم غذایی چربی خون بالا باید کنترل شده باشد، ولی اکثرا رژیم غذایی بیمار دارای مقدار زیادی چربی‌ های اشباع شده، کلسترول و چربی ترانس است و میزان چربی‌ های اشباع نشده، در رژیم غذایی او کم است 

از دیگر علل ابتلا به چربی خون ثانویه 

1. کم‌کاری تیروئید
2. نارسایی کلیه
3. دیابت (خصوصا دیابت نوع دوم)
4. بیماری‌ های کبد
5. چاقی
6. مصرف بعضی دارو‌ها از جمله تیازیدها، بتا بلوکرها، رتینوئیدها، دارو‌های ضد ویروس، سیکلوسپورین، استروژن، پروژستین و گلوکوکورتیکوئیدها.

علائم چربی خون بالا چیست؟

عمده علایم افزایش چربی خون ناشی از دو عامل م باشد. یکی سنگین و غلیظ شدن خون که سبب کندی حرکت آن در عروق می‌ شود، و لذا باعث اختلال خون رسانی و کمبود نسبی اکسیژن در بافت‌ ها خواهد شد، و دیگری افزایش حرارت بدن در اثر افزایش صفرا. این علایم عبارتند از:

1. احساس سنگینی، خستگی یا کوفتگی در بدن
2. خواب آلودگی
3. سوزش و احساس افزایش حرارت نقاط مختلف بدن به خصوص کف پا که معمولاً در شب تشدید می‌ شود.
4. درد‌های نسبتاً مقاوم به درمان در ناحیه ساق و کف پا (و گاهی هم در دیگر نقاط بدن)
5. سردرد‌هایی که معمولاً به صورت سنگینی سر خودنمایی می‌ کند.
6. خشکی و یا تلخی دهان
7. سرگیجه و گاهی وزوزگوش
8. سردرد، سرگیجه، سنگینی، خواب آلودگی، طپش قلب و علایمی از این دست بعد از مصرف غذا‌های چرب
9. افزایش تعریق بدن
10. ورم و پف کردن صورت

با این حال باید توجه داشت، که ذکر علایم فوق به این معنی نیست، که همه ی افرادی که دچار افزایش چربی خون می‌ شوند، همه علایم فوق را بروز می‌ دهند، بلکه اغلب فقط برخی از علایم را دارند.

چه کسی در خطر بالای ابتلا به چربی خون بالا قرار دارد؟

• افرادی که دارای اضافه وزن و چاقی هستند.

• افرادی که رژیم غذایی ناسالم دارند.

• افرادی که سیگار می کشند، و یا الکل مصرف می کنند.

• افراد مبتلا به دیابت

• افراد مبتلا به نارسایی مزمن کبد یا کلیه

چربی خون بالا چگونه تشخیص داده می‌ شود؟

جهت چک کردن سطح کلسترول پزشک دستور آزمایش خونی می‌ دهد، که لیپید پروفایل (لیپید پنل) نام دارد. این آزمایش مقدار کل کلسترول LDL و HDL و تری گلیسیرید را اندازه گیری می‌ کند. قبل از انجام این آزمایش پزشک از شما می‌ خواهد حداقل 8 تا 12 ساعت از خوردن و نوشیدن پرهیز کنید. در آزمایش لیپید پرفایل اندازه کلی کلسترول به هیچ عنوان نباید بیشتر از 200 میلی گرم در دسی لیتر باشد.

تست چربی خون معمولا شامل موارد زیر می‌ باشد.

• میزان کل کلسترول (کلسترول بالا)

در این تست میزان کل کلسترول‌ های موجود در ذرات لیپوپروتئین اندازه گیری می‌ شود.

• لیپوپروتئین با غلظت بالا یا کلسترول خوب (HDL-C)

در این تست میزان کلسترول موجود در ذرات لیپوپروتئین با غلظت بالا (HDL) اندازه گیری می‌ شود.

• لیپوپروتئین با غلظت پایین یا کلسترول بد (LDL-C)

در این تست میزان کلسترول موجود در ذرات لیپوپروتئین با غلظت پایین (LDL) اندازه گیری می‌ شود. معمولاً برای محاسبه‌ ی میزان LDL-C از نتایج تست کلسترول کل، HDL-C و تری‌ گلیسیرید استفاده می‌ شود.

• تری گلیسیرید

در این تست میزان تری گلیسیرید موجود در همه ی ذرات لیپوپروتئین اندازه‌ گیری می‌ شود. افزایش سطح‌ تری گلیسیرید سبب افزایش احتمال ابتلا به بیماری‌ های عروق کورونری، دیابت و کبد چرب می‌ شود.

افزایش چربی خون چه خطراتی دارد؟

عوارض ناشی از بالا بودن چربی خون به خاطر تجمع و رسوب کردن چربی در جداره‌ ی داخلی رگ‌ ها ایجاد می‌ شود. به این مشکل تصلب شرایین گفته می‌ شود، که سبب تنگ شدن و سفت شدن رگ‌ ها می‌ شود. در صورتی که این مشکل (رسوب چربی در رگ‌ ها) در رگ‌ هایی که به عضلات قلب خون رسانی می‌ کنند، ایجاد شود، به این حالت بیماری عروق کرونری گفته می‌ شود. زمانی که یکی از این عروق به طور کامل مسدود شود، خون رسانی به قلب متوقف می‌ شود، و به عضلات قلب به میزانکافی اکسیژن نمی‌ رسد. این وضعیت می‌ تواند باعث حمله‌ی قلبی شود. بیماری عروق کرونری به مرور زمان باعث ضعیف شدن عضلات قلب نیز می‌ شود، که این مشکل نیز به نوبه‌ ی خود باعث بروز نارسایی احتقانی قلب می‌ شود. بیماری چربی خون همچنین می‌ تواند باعث ابتلا به بیماری عروق محیطی شود، بیماری عروق محیطی به معنای تصلب شرایین در دیگر عروق بدن (به غیر از عروق خونرساننده به قلب) می‌ باشد. چربی خون بالا می‌ تواند باعث سکته مغزی شود.

عوامل خطرزا در چربی خون بالا کدامند؟

کسانی که سابقه‌ ی حمله‌ ی قلبی، دیابت، بیماری شریان کاروتید یا شریان‌ های محیطی را دارند، در رده‌ ی بسیار پرخطر قرار می‌ گیرند. همچنین اگر دو یا تعداد بیشتری از عوامل خطرساز زیر را نیز داشته باشند، در گروه پرخطر قرار خواهد گرفت.

• سیگار کشیدن
• فشار خون بالا
• میزان پایین HDL
• سن بالاتر از 45 سال در مردان و بالاتر از 55 سال در زنان
• مصرف بیش از حد الکل
• نداشتن تحرک جسمانی
• رژیم غذایی پرچرب
• یائسگی

چه غذا‌هایی باعث افزایش چربی خون می‌ شوند؟

دو نوع چربی می باشند، که به عنوان افزایش دهنده سطح کلسترول شناخته می‌ شوند و در سبد غذایی ما وجود دارند، که عبارتند از:

• چربی‌ های اشباع

چربی‌ های اشباع می‌ توانند سطح LDL را افزایش دهند. بعضی از غذا‌های گیاهی مثل روغن پالم و روغن نارگیل حاوی چربی‌ های اشباع هستند. با این حال بیشتر در غذا‌ها و محصولات حیوانی مانند پنیر، شیر، کره و استیک یافت می‌ شوند.

• چربی‌ های ترانس

چربی‌ های ترانس (اسید چرب‌ های ترانس) از چربی‌ های اشباع بدتر می باشند، زیرا سطح LDL را افزایش و سطح HDL را پایین می‌ آورند. بعضی از چربی‌ های ترانس به طور طبیعی در محصولات حیوانی وجود دارند، و در غذا‌های فرآوری شده مثل مارگارین و چیپس سیب زمینی که فرآیند هیدروژناسیون را گذرانده اند، یافت می‌ شوند.

از چه سنی باید چربی خون را آزمایش کرد؟

همه ی افراد جامعه باید از سن 20 سالگی نسبت به آزمایش چربی خون خود اقدام کنند. چنان چه سطح چربی خون طبیعی باشد، هر پنج سال یک بار (از سن 20 سالگی به بعد) و در صورت بالا بودن چربی خون، باید هر دو تا شش ماه یک بار چربی خون را آزمایش کرد.

برنامه غذایی برای چربی خون

باید در نظر داشت، که استفاده از بعضی مواد غذایی در کاهش سریع چربی خون بسیار تأثیرگذار خواهد بود،.

این مواد عبارتند از:

• حبوبات
• آووکادو
• مغزها مخصوصاً بادام و گردو
• ماهی‌ های چرب مثل سالمون و ماهی تن
• غلات کامل به‌ خصوص جو و جو دوسر
• شکلات تلخ و کاکائو
• سیر
• چای سبز
• سبزیجات پهن برگ
• روغن زیتون خالص
• لبنیات کم‌ چرب

ممکن است، این سوال برای شما پیش بیاید، که چرا در برنامه غذایی برای چربی خون از بعضی مواد غذایی حاوی چربی مانند انواع ماهی‌ های چرب مثل سالمون و ماهی تن نام بردیم. در پاسخ به این سوال باید بگوییم، چربی به‌ طور طبیعی در خون وجود دارد، و نمی‌ توان آن را به‌ طور کامل از رژیم غذایی حذف کرد، چون بدن از چربی برای عملکردهای بسیار زیادی همچون تولید انرژی، ضربه‌گیری و... استفاده می‌کند. به همین دلیل منظور از کاهش چربی خون، مصرف چربی‌های سالمی است که باعث افزایش میزان HDL یا کلسترول خوب در بدن می‌ شود. این کلسترول برخلاف LDL یا کلسترول بد برای بدن بسیار ضروری است، و با افزایش آن نه‌ تنها بدن می‌ تواند از خواص آن بهره‌ مند شود، بلکه به دفع LDL از بدن نیز کمک می کند.

بنابراین در کنار مصرف غذاهای بدون چربی شامل پروتئین‌ های و به‌ خصوص پروتئین‌ ها گیاهی و همچنین فیبر، احتیاج به دریافت چربی سالم در یک برنامه غذایی برای چربی خون هستیم. حتی بسیاری از رژیم‌ های غذایی وجود دارند، که به خاطر مطالعاتی که روی واکنش‌ های بدن انجام شده است، در آن‌ ها از مصرف چربی سالم به میزان زیاد استفاده می‌ شود، و به میزان کمتری از پروتئین استفاده شده، و مصرف کربوهیدرات را به حداقل می‌ رسانند. بهترین و معروف‌ ترین این رژیم‌ ها رژیم کتو یا کتوزنیک است.

بهترین نوشیدنی برای کاهش چربی خون

بهترین نوشیدنی جهت کاهش چربی خون آب گوجه‌ فرنگی، آب انار، آبغوره و آب معمولی به مقدار زیاد می باشد.

باید در نظر داشت مصرف بعضی از انواع نوشیدنی‌ های اعم از نوشیدن نوشابه‌ های گازدار، نوشابه‌ های الکلی، نوشابه‌ های انرژی‌ زا، آب‌میوه‌ های مصنوعی در بالا بردن چربی خون می باشد، و باید در صورت ابتلا به چربی خون، از مصرف آن‌ ها خودداری نمود.

بهترین دمنوش برای کاهش چربی خون

بهترین دمنوش جهت کاهش چربی خون را نمی‌ توان به‌ صورت یک نوع دمنوش نام برد، بلکه دمنوش‌ هایی شامل موارد زیر هستند، می‌ توانند در کاهش چربی خون تأثیرگذار باشند.

• زنجبیل و پوست نارنگی
• آویشن
• شوید (تخم شوید)
• برگ کاسنی
• زنیان و عناب
• خارمریم

دمنوش‌ هایی که نام بردیم، هر کدام می‌ تواند بهترین دمنوش برای کاهش چربی خون باشد، که تا حدودی به ذائقه و طبع شما نیز بستگی دارد. طب سنتی نه‌ تنها از طبع افراد برای کمک به کاهش چربی خون استفاده می‌ کند، بلکه برای هر کدام از این مواد خواصی را ذکر می‌ کند، که می‌ تواند در افزایش متابولیسم و یا به‌ صورت مستقیم در شکستن چربی‌ ها تأثیرگذار می باشند. به عنوان مثال زنجبیل یک ماده غذایی چربی سوز می باشد، که برای کاهش وزن از آن بسیار استفاده می‌ کنند، و به دلیل طبع گرمی که دارد، به افزایش متابولیسم در بدن افراد کمک می‌ کند، که در نتیجه‌ ی آن باعث کاهش چربی خون می‌ شود. بهتر است، استفاده از پوست مرکبات مخصوصاً پوست پرتقال که به‌ صورت خلال شده در انواع خورشت‌ ها استفاده می‌شود، چنان چه با سطح سفید داخلی آن همراه باشد، نه‌ تنها به غذا طعم و عطر بهتری می‌ دهد، بلکه به کاهش سریع چربی خون غذا نیز کمک می کند.

عوارض چربی خون بالا

در بعضی از شرایط و بیماری‌ ها نیز افزایش چربی خون مشاهده می‌ شود، از جمله بیماری‌ های کلیوی، دیابت و حتی بعضی از بیماری‌ های ارثی چربی خون.

چربی خون بالا می‌ تواند منجر به ایجاد بیماری‌ های قلبی عروقی شود.

ما می‌ توانیم احتمال ابتلای به بیماری‌ های قلبی عروقی طی 10 سال آینده را از طریق نرم افزار ASCVD Risk Estimator با جستجو در اینترنت و با وارد کردن اطلاعاتی چون سن، جنس و میزان فشار خون سطح کلسترول تعیین کنیم.

با مشخص شدن میزان این ریسک، می توانیم به پزشک خود جهت تعیین بهترین روش پیشگیری یا درمان بیماری‌ های قلبی عروقی مراجعه کنیم.

علائم چربی خون و درمان خانگی

از نظر پزشکی وجود بیش از 200 میلی‌ گرم چربی تری‌ گلیسیرید در هر دسی‌ لیتر خون نشانه افزایش بیش‌ از حد آن و خطر بروز دیابت و بسیاری از بیماری‌ های قلبی و عروقی است. میزان کلسترول توصیه شده، نیز عبارتند از:

• کلسترول کل. کمتر از 200 میلی‌ گرم در دسی‌ لیتر

• کلسترول LDL. کمتر از 100 میلی‌ گرم در دسی‌ لیتر

• کلسترول HDL. 50 میلی‌ گرم در دسی‌ لیتر یا بالاتر

بنابراین باید جهت حفظ سلامت خود مدام به فکر کاهش کلسترول LDL و افزایش کلسترول HDL باشید، چون که کلسترول HDL قابلیت آن را دارد، که از طریق کبد، کلسترول  LDL اضافی یا کلسترول بد که قابلیت تجمع در عروق ایجاد پلاک و اصلب شرایین را دارد را از بدن دفع کند.

از علائم افزایش چربی خون می‌ توان به خشکی دهان و تلخی زبان، سرگیجه، افزایش دمای بدن و گرگرفتگی، سوزن‌ سوزن شدن کف پا، خستگی مزمن، درد قفسه سینه، افزایش ضربان قلب به‌ خاطر گرفتگی عروق و فشار خون بالا اشاره کرد. متاسفانه در بسیاری از موارد چربی خون علائم بارزی ایجاد نمی‌ کند، و بیمار حتی تا زمانی‌ که دچار عوارض جدی مانند فشار خون بالا، حمله قلبی یا سکته مغزی نشود، نمی‌ داند که کلسترول یا تری‌گلیسیرید خون بالا دارد.

جهت پیشگیری از چربی خون بالا انجام آزمایش‌ های خون دوره‌ ای تحت نظر پزشک را دست کم نگیرید. معمولاً پزشکان سعی می‌ کنند، پیش از شروع دارو درمانی از انواع درمان خانگی چربی خون استفاده کنند، چون که معتقدند در صورت تاثیر این روش‌ها بیمار از عوارض مصرف داروهای کاهش‌ دهنده چربی خون خلاص خواهد شد.

درمان چربی خون به چه شکل است؟

رایج‌ ترین داروهای کاهنده کلسترول و درمان چربی خون به خانواده استاتین‌ها معروف می باشند.

رزوواستاتین یکی از به‌ روزترین داروهای این خانواده برای درمان چربی خون بالا می باشد.

زمانی که تغییر سبک زندگی رژیم غذایی و ورزش به‌ تنهایی برای اصلاح سطح کلسترول خون کافی نبودند، یا خطر بالایی برای ابتلا به بیماری‌ های قلبی-عروقی شخص را تهدید کند، استاتین‌ ها برای درمان اختلال چربی بالا توصیه می‌ شوند.

استاتین‌ ها به دو شکل در درمان این اختلال تأثیر خواهد گذاشت.

• جلوگیری از ساخت کلسترول در کبد

• افزایش برداشت و شکستن کلسترول موجود در پلاک‌ های چربی دیواره رگ‌ ها

در صورت توصیه پزشک به استفاده از استاتین، مصرف آن باید به‌ صورت دراز مدت باشد، و بدون نظر پزشک معالج قطع نشود.

انواع راه‎ های درمان خانگی چربی خون

درمان‌ های طبیعی یا مکمل بیماران قلبی غالباً شامل کنترل سطح کلسترول، پایین آوردن فشار خون و بهبود سلامت قلب است. متاسفانه تحقیقات فعلی در مورد چنین روش‌ های درمانی ایمنی، در مقایسه با درمان‌ های معمول پزشکی محدود می باشد، و هنوز مطالعات روی تعداد کمی از محصولات طبیعی کاهنده چربی خون انجام شده است.

با این حال، بسیاری از بیماران به‌ صورت اتفاقی با داروها و مواد غذایی کاهنده چربی خون آشنا شده‌ اند. توصیه ما به شما این است، قبل از این که هر روش درمانی جایگزین و درمان خانگی چربی خون را امتحان کنید، با یک متخصص آنلاین قلب و عروق مشورت کنید، تا مطمئن شوید، که برای شما بی‌ خطر هستند. مواد موجود در بعضی از روش‌ های درمانی جایگزین می‌ توانند با بعضی از داروهای شیمیایی تداخل و عوارض جانبی مضری ایجاد کنند.

در ادامه به انواع درمان خانگی پایین آوردن چربی خون اشاره خواهیم کرد، که می‌ توانید با جزئیات تأثیرگذارتری آن ها آشنا شوید.

• کاهش وزن تدریجی
• کاهش مصرف کربوهیدرات و قند
• پیشگیری از مصرف مواد غذایی حاوی چربی اشباع و ترانس و مصرف چربی‌ های اشباع نشده به‌ جای آن ها
• افزایش مصرف فیبر روزانه
• انجام تمرینات ورزشی منظم مانند 30 دقیقه پیاده‌ روی سریع روزانه
• خوردن هفته‌ ای دو بار ماهی چرب یا مکمل‌ های امگا 3
• کاهش مصرف الکل و ترک دخانیات 
• مصرف بیشتر انواع مغز، حبوبات، گوشت سفید، سویا و پروتئین‌ های گیاهی به‌ جای گوشت قرمز

البته هنوز به هیچ عنوان که مدرکی وجود ندارد، که نشان دهد داروهای جایگزین یا گیاهی می‌ توانند به تنهایی چربی خون را کاهش دهند، ولی مطمئنا به‌ عنوان درمان مکمل تأثیرگذار خواهند بود.

انواع درمان‌ های خانگی چربی خون 

بنابراین با توجه به عوارض بسیار پایین انواع درمان خانگی سریع چربی خون بهتر است، آن‎ ها را به هیچ عنوان نادیده نگیرید. 

• کاهش وزن اضافی بدن

کاهش وزن به عنوان یکی از روش های موثر برای کاهش چربی خون مخصوصاً تری‌ گلیسیرید می باشد. تحقیقات نشان داده‌ اند، که از دست دادن حتی 5 تا 10% از وزن بدن می‌ تواند منجر به کاهش تری‌ گلیسیرید خون به میزان 40 میلی‌ گرم در دسی‌ لیتر شود.

• کاهش میزان مصرف کربوهیدرات مخصوصاً قند روزانه

توصیه ی پزشکان به شما این است، که بیش از 6 تا 9 قاشق چای‌ خوری قند و شکر در روز مصرف نشود، چون که قند و کربوهیدرات اضافه در رژیم غذایی به تری‌ گلیسیرید تبدیل می‌ شوند. خوشبختانه چندین مطالعه نشان داده‌ اند، که رژیم‌ های غذایی کم کربوهیدرات و بدون قند می‌ توانند باعث کاهش چربی خون شوند، و جایگزین کردن نوشابه با آب باعث کاهش تری‌ گلیسیرید خون به میزان 29 میلی‌گرم در دسی‌ لیتر شده است.

به همین خاطر جای تعجب نیست، رژیم ‎های غذایی کم کربوهیدرات با کاهش وزن و سطح تری‎گلیسیرید خون ارتباط دارند. یک مطالعه در سال 2003 مقایسه‌ ای بین رژیم‎ های غذایی کم‌ چرب و کم کربوهیدرات در زمینه کاهش چربی خون انجام داد.

بعد از  6 ماه محققان به این نتیجه رسیدند، که که تری‌ گلیسیرید خون در گروه کم‌ کربوهیدرات 38 میلی‌ گرم در دسی‌ لیتر و در گروه کم‌ چربی فقط 7 میلی‌ گرم در دسی‌ لیتر کاهش یافته است.

• افزایش مصرف فیبر غذایی

فیبر در میوه‌ ها، سبزیجات، آجیل، حبوبات و غلات کامل یافت می‌ شود. افزودن فیبر به رژیم غذایی می‌ تواند سبب کاهش جذب چربی و قند در روده کوچک شود، و در نتیجه به کاهش میزان تری‌گلیسیرید و کلسترول خون کمک کند.

در مطالعه ه‎ای محققان نشان دادند، که مصرف روزانه مکمل حاوی فیبر سبوس برنج باعث کاهش 7 تا 8% تری‌ گلیسیرید خون در افراد مبتلا به دیابت می‌ شود. در مقابل رژیم کم‌ فیبر منجر به این می شود، که چربی خون فقط در مدت 6 روز 45% جهش داشته باشد.

اصولا دو نوع فیبر غذایی وجود دارد، محلول و نامحلول. فیبر محلول می‌ تواند میزان جذب کلسترول را در جریان خون کاهش دهد. طبق آخرین دستور العمل ارائه شده، مقدار توصیه شده ی فیبر روزانه عبارتند از:

• مردان 50 ساله و جوان تر: 38 گرم

• مردان بالای 50 سال: 30 گرم

• زنان 50 ساله و جوان تر: 25 گرم

• زنان بالای 50 سال: 21 گرم

منابع غذایی که بیشترین میزان فیبر را دارند، عبارتند از:

1. نارنگی
2. گلابی
3. هلو
4. مارچوبه
5. سیب زمینی
6. نان گندم سبوس دار
7. بلغور جو دوسر و لوبیا 

تاثیر این درمان سریع خانگی چربی خون بالا را به هیچ عنوان دست کم نگیرید.

• انجام تمرینات ورزشی منظم

کلسترول HDL معمولاً با تری‌ گلیسیرید و کلسترول LDL خون رابطه عکس دارد، به این معنی که سطح بالای کلسترول HDL می‌ تواند در کاهش تری‌ گلیسیرید تأثیرگذار باشد.

ورزش هوازی می‌ تواند سطح کلسترول HDL را در خون افزایش دهد، که می‌تواند سبب کاهش چربی خون شود. از جمله ورزش‌ های هوازی می‌ توان به پیاده‌ روی، دویدن، دوچرخه‌ سواری و شنا اشاره کرد. انجمن قلب آمریکا توصیه می‌ کند، که هر روز حداقل 30 دقیقه ورزش کنید.

ورزش با شدت بالاتر برای مدت زمان کوتاه تر از ورزش با شدت متوسط ​​برای مدت طولانی تأثیرگذار تر می باشد.

• اجتناب از مصرف چربی‌ های ترانس

چربی‌ های ترانس نوعی چربی مصنوعی می باشند، که برای افزایش ماندگاری به غذاهای فرآوری شده اضافه می‌ شوند. معمولاً در غذاهای سرخ شده تجاری و کالاهای پخته شده آماده با روغن‌ های نیمه هیدروژنه وجود دارند.

به خاطر عوارض التهابی مصرف چربی‌ های ترانس با بسیاری از مشکلات سلامتی از جمله افزایش سطح کلسترول LDL و بیماری‌ های قلبی مرتبط است. همچنین می‎ تواند سطح تری‌گلیسیرید خون شما را افزایش دهد.

طبق نتایج یکی از تحقیقات پیروی سه هفته‌ ای از یک رژیم غذایی حاوی چربی‌ های ترانس نسبت به رژیم غذایی سرشار از چربی‌ های اشباع نشده، باعث افزایش سطح تری‌ گلیسیرید شد. بنابراین مصرف چربی‌ های ترانس خطرناک‌ تر از چربی‌ های اشباع نشده است، و باید برای درمان خانگی سرگیجه ناشی از چربی خون خوردن غذاهای فرآوری شده، و آماده را محدود کنید.

• خوردن هفته‌ ای دوبار انواع ماهی چرب

همیشه مصرف منظم ماهی چرب به خاطر تاثیر آن در حفظ سلامت قلب و توانایی کاهش تری‌ گلیسیرید خون توصیه می‌ شود، چون سرشار از اسیدهای چرب امگا 3 می باشند. این کار می‌ تواند خطر مرگ و میر ناشی از بیماری قلبی و افزایش چربی خون را تا 36% کاهش دهد.

ماهی قزل آلا، شاه ماهی، ساردین، ماهی تن و ماهی خال مخالی چند نوع ماهی چرب هستند و قرص‌ های مکمل امگا 3 از روغن همین ماهی‎ ها تولید می‌ شوند. اگر امکان مصرف ماهی را ندارید، می‌ توانید از مکمل‌ های امگا 3 یا گردو، روغن کانولا و دانه‌ های سویا استفاده کنید.

• افزایش میزان مصرف چربی‌های اشباع نشده

طبق مطلعات انجام شده، نشان می دهد، چربی‌ های اشباع نشده می‌ توانند سطح چربی خون را کاهش دهند، به ویژه زمانی که جایگزین انواع دیگر چربی می‌ شوند. اصولا چربی‌ های اشباع نشده، در روغن‌ های گیاهی و ماهی‌ های چرب و مواد غذایی مانند روغن زیتون، آجیل و آووکادو یافت می‌ شوند.

در مطالعه‌ ای که به مدت 6 هفته روزانه چهار قاشق غذاخوری روغن زیتون بکر به شرکت‌ کنندگان مسن ارائه داده بود، کاهش قابل توجهی در سطح تری‎گلیسیرید، کلسترول تام و کلسترول LDL در مقایسه با گروه کنترل مشاهده شد. پیشنهاد می‌ کنیم، نگاه ویژه‌ ای به این درمان خانگی پایین آوردن چربی خون داشته باشید.

• داشتن یک برنامه رژیم غذایی برای چربی خون

مقاومت به انسولین عامل دیگری می باشد، که می‌ تواند منجر به افزایش چربی خون شود. بعد از خوردن یک وعده غذایی، سلول‎ های موجود در لوزالمعده شما سیگنالی را برای آزاد شدن انسولین به جریان خون ارسال می‌ کنند. سپس انسولین شروع به انتقال گلوکز به سلول‎ های شما می‌ ‎کند.

اگر به خاطر خوردن غذاهای پرکالری همیشه انسولین زیادی در خون داشته باشید، بدن می‌ تواند در برابر آن مقاوم شود، و این مسئله باعث تجمع گلوکز و تری‌ گلیسیرید در خون شود. بنابراین تنها راه حل شما در این شرایط، تنظیم یک الگوی غذایی منظم و کم‌ کالری می باشد.

• کاهش مصرف الکل و دخانیات

الکل سرشار از قند و کالری می باشد. اگر این کالری‌ ها بدون استفاده بمانند، می‎ توانند به تری‎گلیسیرید تبدیل و در سلول‎ های چربی ذخیره شوند. بعضی از مطالعات نشان می ‎‌دهند، که مصرف متوسط ​​الکل می ‎تواند چربی خون را تا 53% افزایش دهد، حتی اگر سطح تری‎گلیسیرید شما از ابتدا طبیعی باشد.

• افزودن پروتئین سویا و دیگر مواد مغذی به رژیم غذایی

سویا سرشار از ایزوفلاون می باشد، که نوعی ترکیب گیاهی و دارای فواید زیادی برای سلامتی مانند کاهش کلسترول LDL است. نشان داده شده است، که پروتئین سویا سطح تری‎گلیسیرید خون را نیز کاهش می‎ دهد. پروتئین سویا را می‎ توان در غذاهایی مانند توفو، ادامام (جوانه سویا) و شیر سویا یافت.

انواع آجیل حاوی بسیاری از مواد مغذی سالم برای قلب از جمله فیبر، اسید های چرب امگا ۳ و چربی‎ های اشباع نشده هستند. مطالعات نشان می‎ دهد، که خوردن بین 3 تا 7 وعده آجیل در هفته می‏ تواند باعث کاهش چربی خون شود.

سیر به ویژه به‎ صورت خام قدرت کاهش فشار خون و چربی خون را دارد. پس در روز یک حبه از آن را میل کنید. یک مطالعه در سال 2014 نشان داد، که زنجبیل می ‎تواند سطح کلسترول و تری‏گلیسیرید کل شما را کاهش دهد، و منجر به تقویت سطح کلسترول HDL نیز شود. می ‏توانید زنجبیل را به‏ عنوان مکمل یا پودر مصرف کنید، و یا به ‏صورت خام به غذا اضافه کنید.

دانه‏ های کتان منابع خوبی از اسیدهای چرب امگا 3 می باشند، و می توانند باعث افزایش سطح کلسترول HDL شوند. بهتر است، بدون پوست از آن‏ ها استفاده کنید، چون بدن قدرت هضم آن را ندارد.

درمان گیاهی چربی و قند خون

برای کاهش سریع چربی خون چه بخوریم؟

• عرق گیاهی برای چربی خون

امروزه گیاهان زیادی شناسایی شده‌ ‏اند، که می ‏توانید در قالب دمنوش به‏ عنوان درمان خانگی چربی خون از آن‏ ها بهره ‏مند شوید. بهترین دمنوش ها برای چربی خون عبارتند از:

• جینسینگ
• شوید خشک
• رزماری
• مریم گلی
• پونه کوهی

توجه داشته باشید، که کودکان چاق نیز معمولاً دارای مشکلات چربی و قند خون بالا می باشند، و بهتر است، پیش از بروز مشکلات بیشتر از درمان گیاهی چربی خون کودکان برای آن‏ ها استفاده کنید. 

درمان‌ های پزشکی برای چربی خون بالا

ترکیبی از دارو‌ها و تغییر در سبک زندگی درمانی تأثیرگذار جهت کنترل سطح کلسترول و تری گلیسیرید بالا می باشد. همچنین ممکن است، پزشک مکمل‌ های خاصی را برای درمان تجویز کند. مهم ترین درمان‌ های پزشکی چربی خون بالا عبارتند از:

• دارو‌ها

دارو‌های مختلفی وجود دارد، که از آن‌ ها برای درمان بیماری چربی خون بالا استفاده می‌ شود.

استاتین ها

این دارو‌ها از تولید کلسترول در کبد جلوگیری می کنند، سپس کبد کلسترول را از خون حذف می‌ کند. استاتین‌ ها کلسترول‌ هایی که در شریان‌ ها رسوب کرده اند، را جذب می‌ کنند. معمولا موارد زیر تجویز می‌ شوند.

1. اتورواستاتین (لیپیتور)
2. فلوواستاتین (لسکول)
3. رزوواستاتین (کرستور)
4. سیمواستاتین (زوکور)
5. پروستاتین

مهار کننده‌ های جذب کلسترول

این دارو‌ها سطح کلسترول را با کاهش جذب کلسترول خوراکی پایین می‌ آورد. گاهی این دارو‌ها را با استاتین‌ ها ترکیب می‌ کنند.

مهار کننده‌ های اسید‌های صفراوی

این دارو‌ها مواد دارای اسید‌های صفراوی را کنترل می‌ کنند. این اسید‌ها از جذب مجدد  کلسترول در روده کوچک جلوگیری می کند.

فیبرات ها

این دارو‌ها تری گلیسیرید در خون را کاهش می‌ دهند.

نیاسین

نیاسین سطح تولید HDL را افزایش می‌ دهد. نیاسین فقط از طریق نسخه پزشک در دسترس می باشد.

• مکمل‌ ها

مکمل‌ های اسید چرب امگا 3 را می‌ توانید بدون نیاز به نسخه از داروخانه‌ ها خریداری کنید، این مکمل‌ ها سطح چربی و LDL خون را کاهش می‌ دهند. اسید چرب‌ های امگا 3 چربی‌ های غیر اشباع شده‌ ای هستند، که معمولاً در ماهی‌ هایی مانند سالمون به صورت طبیعی یافت می‌ شوند. روغن‌ های گیاهی مانند کانولا و روغن زیتون نیز دارای امگا 3 هستند. نیاسین سطح تولید HDL را بالا می‌ برد، و بدون نیاز به نسخه قابل دسترس است.

درمان چربی خون در طب سنتی

از نظر کارشناسان طب سنتی اولین راه حل برای کاهش چربی خون کاهش وزن است. در کنار آن مصرف منظم سبزی‏‌ های گشنیز، جعفری و شوید و دمنوش زینان و عناب به همراه لیمو عمانی به عنوان داروی گیاهی برای درمان چربی خون بسیار تأثیرگذار هستند. مصرف یک قاشق عرق کاسنی، آبغوره، آبلیمو یا سرکه بعد از هر وعده غذایی می ‎تواند اثرات خوبی در طولانی‏ مدت از خود نشان دهد. آب زرشک و آب انار در کاهش چربی خون معجزه می ‏کنند. 

چند نکته برای کاهش چربی خون

بهترین روش جهت کاهش و درمان چربی خون تغییر سبک زندگی و رعایت رژیم غذایی مناسب است.

این کار منجر به کاهش خطر ابتلا به بیماری‌ های قلبی عروقی می شود.

موارد زیر می‌ توانند در کاهش چربی خون شما تأثیرگذار باشند.

• برچسب‌ های ارزش‌ های غذایی را بررسی کنید.

در مصرف خوردنی‌ هایی که چربی اشباع و کلسترول بالا (رنگ زرد و قرمز در جدول ارزش غذایی) دارند، به هیچ عنوان زیاده‌ روی نکنید، یا بپرهیزید. خوردن غذاهای دارای نمک زیاد هم برای سلامت کلی قلب و عروق توصیه نمی‌ شود.

• وزن‌ خود را به‌ طور مداوم چک کنید.

​​​​​​​اضافه وزن خطر کلسترول بالا، فشار خون و دیابت نوع 2 را بالا برده، و احتمال گرفتگی رگ‌ های قلبی را افزایش می‌ دهند.

کاهش وزن، به‌ خصوص سوزاندن چربی‌ های شکمی، کلسترول خوب را بالا برده، و میزان چربی خون را کاهش می‌ دهد.

راه‌ های پیشگیری از بالا رفتن کلسترول و تری گلیسیرید

انجمن قلب آمریکا خاطرنشان می‌ کند، که نباید بیش از 6% از چربی‌ های اشباع به صورت روزانه کالری دریافت شود. همچنین این انجمن توصیه می‌ کند، که تا حد امکان مصرف چربی‌ های ترانس محدود گردد. با مصرف کردن مقادیر زیادی از غلات کامل، میوه‌ ها و سبزیجات، می‌ توان سطح کلسترل بدن را متعادل کرد.

روش‌ های دیگری که می‌ تواند به شما در حفظ کلسترول سالم و سطح تری گلیسیرید کمک کند، شامل موارد زیر می باشد.

• خوردن مرغ بدون پوست و چربی
• خوردن گوشت بدون چربی به میزان متوسط
• خوردن لبنیات کم چربی یا بدون چربی
• مصرف چربی‌ های اشباع نشده، به جای چربی‌ های اشباع و چربی‌ های ترانس
• ورزش کردن به مدت حداقل 30 دقیقه در روز و 4 روز در هفته
• اجتناب از مصرف فست فود، غذا‌های مضر و گوشت‌ های فرآوری شده
• خوردن غذا‌های کبابی و بخار پز به جای غذا‌های سرخ شده
• ترک مصرف الکل، الکل باعث افزایش سطح تری گلیسیرید می‌ شود.

چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟

با توجه به این که چربی خون بالا بیماری خاموشی است، آزمایش خون تنها راهی می باشد، که می‌ تواند آن را تشخیص دهد. کودکان و بزرگسالان فاقد هر گونه خطر ابتلا به بیماری قلبی معمولاً یک بار در سنین 9 تا 11 سالگی و مجدداً در سنین 17 تا 19 سال باید آزمایش چربی و قند خون دهند. آزمایش مجدد برای بزرگسالان معمولاً هر 5 سال یک بار انجام می‌ شود.

اگر نتایج آزمایش شما در حد مطلوبی نیست، و سابقه خانوادگی کلسترول و تری‌ گلیسیرید بالا، بیماری قلبی یا دیگر عوامل خطر مانند سیگار کشیدن، دیابت یا فشار خون بالا را دارید، ممکن است، پزشک انجام آزمایشات مکرر را پیشنهاد دهد. علائم چربی خون را نادیده نگیرد، و حتما به سراغ درمان قطعی چربی خون بروید.

نکات تکمیلی برای درمان چربی خون بالا

علاوه بر استفاده از مواد غذایی ذکر شده در این بخش حتماً باید به راهنمایی های زیر در رژیم غذایی روزانه خود نیز عمل کنید.

1. خوردن مقدار زیادی میوه و سبزیجات تازه (کمتر از 500 گرم در روز)
2. باید حداقل هفته ای 3 بار ماهی بخورید.
3. اگر گوشت مصرف می کنید، گوشت بدون چربی را انتخاب کنید.
4. در طول هفته فقط 2 عدد تخم مرغ مصرف کنید.
5. در طول روز مقدار زیادی آب و چای سبز بنوشید.
6. از غذاهای سرخ شده تا حد ممکن اجتناب کنید.
7. شیرینی های زیادی (مانند مربا، آب نبات و بستنی) را حذف کنید.
8. سیگار نکشید. 

---